Rzeźby, surrealizm i groza. Zobacz zwiastun dokumentu o legendzie czeskiej animacji, Janie Švankmajerze 02.11.2020

Do inspiracji twórczością praskiego reżysera otwarcie przyznają się Tim Burton, bracia Quay i Terry Gilliam. 

Początkowo zgłębiał tajniki scenografii teatralnej, ale szybko przerzucił się na lalkarstwo. Równolegle poznał świat filmów eksperymentalnych i zaintrygował go surrealizm. Wszystkie te tropy artystyczne doprowadziły do wykrystalizowania jego unikalnego, charakterystycznego stylu, którym zasłynął nie tylko w ojczystej Czechosłowacji, ale i w całej Europie. Jan Švankmajer, jeden z najbardziej uznanych twórców animacji poklatkowej XX wieku, do dziś roztacza przed widzami światy pełne kontrastów, groteski i abstrakcyjnego humoru. W Wymiarze dialogu (do zobaczenia poniżej) nagrodzonym berlińskim Złotym Niedźwiedziem portretuje głowy i figury próbujące nawiązać interakcję w osobliwy sposób. Pełnometrażowe Przeżyć swoje życie stanowi jego refleksję nad rzeczywistością przenikającą się z sennymi marzeniami, a Jedzenie dekonstruuje utarte schematy rządzące tym, jak postrzegamy spożywanie posiłków. 

Twórczość Švankmajera, który niedawno skończył 86. urodziny, zainspirowała Adama Olhę do stworzenia filmu rysującego pogłębioną sylwetkę Czecha. Dokument, którego światowa premiera odbyła się na Ji.hlava International Documentary Film Festival, śledzi artystyczną drogę animatora, a także prezentuje jego inspiracje i środowisko, w jakim na co dzień tworzy.

– Swoją twórczosć głęboko zakorzenia w psychoanalizie, a jego język czerpie pełnymi garściami z naszych najgłębszych obsesji. Te dwa elementy sprawiają, że te prace są uniwersalne i docierają do szerokiej publiczności – opowiada o swoim bohaterze reżyser. – Pomysły, na które wpada, nie biorą się z momentalnych inwencji, a lęków albo natręctw, często takich zaczerpniętych z dzieciństwa. Dzięki takim silnym połączeniom może z łatwością improwizować – dodaje montażysta Alchemical Furnace, Jan Dahnel.

Data premiery dokumentu o Švankmajerze pozostaje jeszcze nieznana. Z jego pierwszym zwiastunem można zapoznać się poniżej.