Święto kobiecego dokumentu znów w Warszawie i w sieci. Co warto zobaczyć na festiwalu HER Docs?25.10.2021

W programie drugiej edycji imprezy znalazło się ponad sto filmów. Spora część z nich nie była dotąd prezentowana w Polsce. 

HER Docs to festiwal, w którym prym wiodą kobiety – i nie ma w tym stwierdzeniu ani krzty przesady. Wszystkie filmy w programie zostały stworzone przez reżyserki, a lwią część z nich poświęcono feminizmowi i równouprawnieniu na wielu szerokościach geograficznych. Ich bohaterki opierają się konwenansom społecznym i udowadniają, że budowany przez lata szklany sufit zaczyna pękać.

Poniżej prezentujemy listę pięciu filmowych propozycji, na które szczególnie warto zwrócić uwagę podczas imprezy. Ale HER Docs to nie tylko seanse kinowe – organizatorki przygotowały szereg wydarzeń towarzyszących. To choćby wystawa video artów obiecujących polskich artystek (m.in. Zuzanny Golińskiej, Agaty Lech, Magdaleny Łaszczyk, Agnieszki Mastalerz czy Iwony Ogrodzkiej) oraz spotkania z przedstawicielkami branży filmowej. Oprócz tego na widzów czekają dyskusje z zaproszonymi ekspertami na temat pracy seksualnej, problemów społeczności LGBTQ+ czy burzenia skostniałych hierarchii i struktur władzy. 

HER Docs rozpoczęło się w miniony piątek (22 października) i potrwa do 28 października. Stacjonarne seanse odbędą się w trzech warszawskich kinach: Muranowie, Elektroniku i Kinotece. W tym samym czasie większość filmów zostanie udostępniona na platformie VOD Onestage.pl. Będzie można je zobaczyć do samego końca miesiąca. 

HER Docs – co warto obejrzeć? 

Czułe wojowniczki (2020), reż. Marija Stonyté

Marija Stonyté zabiera widzów w podróż do odizolowanej bazy wojskowej na Litwie, gdzie nowe osoby przygotowują się do wstąpienia w szeregi armii. Jej kamera nie skupia się jednak na mężczyznach, którzy zostali wysłani tam przymusowo, ale kieruje się w stronę trójki ochotniczek. Każda z nich skrywa osobne dylematy, plany i marzenia. Agne – niepozorna dziewczyna kryjąca w sobie wolę walki – marzy o opuszczeniu rodzinnego domu. Karina wierzy, że dzięki dziewięciomiesięcznemu treningowi uniknie losu swoich rówieśników i osiągnie stabilizację finansową, a Gintare wpada na pomysł, że na ślubnym kobiercu zaprezentuje się w mundurze żołnierskim. Czułe wojowniczki to świadectwo fizycznej i emocjonalnej przemiany młodych kobiet, które uczą się samoświadomości i odpowiedzialności za własne decyzje. 

Dziewczyny z tranzystorami. Nieznana historia muzyki elektronicznej (2020), reż. Lisa Rovner 

Niedawno pisaliśmy na łamach Papaya.Rocks o wynikach tegorocznego rankingu „DJ Mag” prezentującego setkę najpopularniejszych DJ-ów. Z zestawienia jasno wynika, że za konsoletami prym nadal wiodą mężczyźni. Tymczasem kształt współczesnej muzyki elektronicznej nie byłby taki sam bez wielu pionierek, na co w swoim dokumencie uwagę zwraca Lisa Rovner. – Cała moja praca obraca się wokół konfrontacji dominujących narracji z tymi przeciwstawnymi. W tym wypadku historia jest wyjątkową opowieścią o emancypacji – mówiła w rozmowie z magazynem „Magnet" reżyserka. Mieszkająca w Londynie twórczyni przybliżyła działalność wielu niezwykłych artystek: Clary Rockmore, Daphne Oram, Bebe Barron, Pauline Oliveros, Delii Derbyshire, Maryanne Amacher, Eliane Radigue, Suzanne Ciani i Laurie Spiegel. Ich teoretyczno-praktyczne eksperymenty z syntezatorami i komputerami otworzyły drogę wielu dalszym poszukiwaniom, co nie powinno zostać zapomniane. O losach kompozytorek opowiada narratorka w osobie Laurie Anderson – jedna z ikon współczesnej awangardy i performance'u. 

  
Morgana. Królowa porno (2019), reż. Isabel Peppard, Josie Hess

To historia, której napisania nie powstydziłby się sprawny i doświadczony scenarzysta – a jednak zdarzyła się w rzeczywistości i może zainspirować inne kobiety do tego, żeby walczyć o swoje. Duet Isabel Peppard i Josie Hess pochylił się nad losami tytułowej Amerykanki, Morgany Muses. Bohaterka jako 45-latka uwolniła się z nieszczęśliwego małżeństwa i zupełnie nie wiedziała, co ze sobą zrobić. Okres nieszczęścia i pustki, w którym zastanawiała się nawet nad popełnieniem samobójstwa, przerwało spotkanie z pracownikiem seksualnym. Protagonistka poczuła wtedy, że seks i ciałopozytywność mogą być dla niej przepustkami do upragnionego wyzwolenia. Dziś Muses produkuje filmy dla dorosłych i sama w nich występuje. Jest żywym przykładem na to, że feminizm i wyswobodzenie się z konwenansu nie mają ram wieku. 

Hilma af Klint. Pionierka abstrakcji (2019), reż. Halina Dyrschka 

Coś dla fanów niekoniecznie rozpowszechnionej sztuki, choć każdy, kto choć trochę interesuje się jej historią z XIX i XX wieku, z pewnością kojarzy malowane przez nią wielobarwne, koncentryczne kręgi. Tytułowej bohaterce dokumentu Haliny Dyrschki należał się film z prawdziwego zdarzenia – i wreszcie to nastąpiło. Historia Hilmy af Klint, Szwedki uznawanej za prekursorkę abstrakcjonizmu, skrzy bowiem od różnych wątków i iście scenariuszowych zwrotów akcji. Tkwi w niej pionierski stosunek do rzemiosła, zainteresowanie nawigacją i naukami ścisłymi, a wreszcie fascynacja sztokholmskim spirytualizmem i filozofią. Twórczość artystki po wielu latach zyskała drugie życie – na przekrojową wystawę af Klint w nowojorskim Muzeum Guggenheima wybrało się ponad 600 tysięcy widzów. Dokument jest kolejnym przykładem tego, że abstrakcjonistka wraca na salony. 

Rentgen rodzinny (2020), reż. Firouzeh Khosrovani

W wypowiedzi otwierającej dokument reżyserka wspomina, że jej matka nie poślubiła ojca, ale jego portret. Słowa pochodzącej z Iranu Firouzeh Khosrovani nie są jednak metaforą: mężczyzna nie mógł przyjechać do Iranu, żeby wziąć udział w uroczystej ceremonii, bo studiował w Szwajcarii. Gorzka anegdota staje się punktem wyjścia kameralnej, a przez to szczerej i poruszającej historii rodzinnej. Usłyszymy w niej prywatną korespondencję pomiędzy młodą parą, ale zajrzymy też do albumów i wideoarchiwów familii. Rentgen rodziny stanowi kolejny udany przykład coraz popularniejszych mikronarracji. Choć oscylują one wokół losów jednostki albo wąskiej zbiorowości, mówią znacznie więcej o obyczajach i społeczeństwie. W tym przypadku film staje się wiwisekcją kraju ze stolicą w Teheranie podlegającego wielu zmianom.