Algi pomogły niewidomemu mężczyźnie częściowo odzyskać wzrok 25.05.2021

Pacjent przeszedł w Paryżu nową optogenetyczną terapię, która polega na kontrolowaniu aktywności neuronów za pomocą światła.

to nowa, nieinwazyjna metoda umożliwiająca regulowanie impulsów między neuronami. Zwykle na nośniku wirusowym wprowadza się do genów specjalne światłoczułe białka. Tym razem użyto białek pochodzących z alg –

Channelrhodopsin

. Są one zdolne reagować w sposób ruchowy na światło, czyli przeprowadzać 

fototaksję

.

Przełomu dokonała grupa badaczy z Uniwersytetu Paryskiego (Sorbona), Uniwersytetu w Bazylei, a także szkoły medycznej Uniwersytetu Pittsburskiego. W 

, które opublikowano na łamach magazynu „Nature” wsparły ich ponadto światowe instytuty optogenetyczne. Pacjentem był mężczyzna, u którego 40 lat temu zdiagnozowano

zwyrodnienie barwnikowe siatkówki

. Choroba wraz z upływem czasu postępuje, a cierpiący na nią człowiek widzi coraz gorzej, a nawet możę całkowicie stracić wzrok. Nic dziwnego – w końcu zwyrodnienie to polega na stopniowym obumieraniu światłoczułych komórek siatkówki.

Naukowcy wprowadzili więc do siatkówki pacjenta białka alg, które posłużyły jako „instrukcje genetyczne” – dzięki nim organizm mężczyzny był zdolny sam rozpocząć wytwarzanie rodopsyny, kluczowego barwnika umożliwiającego widzenie. Początkowo nowe komórki, które wytworzyły się u pacjenta w efekcie terapii optogenetycznej były czułe tylko na światło o bursztynowym zabarwieniu. Dlatego konieczne było używanie specjalnych gogli rejestrujących dokładne natężenie światła wraz z projektorem rzutującym je w czasie rzeczywistym na siatkówkę. Po prawie 7 miesiącach pracy z urządzeniem ćwiczącym mózg i po namnożeniu się odpowiedniej ilości rodopsyny, terapia zaczęła przynosić pozytywne rezultaty.  Jako pierwsze mężczyzna zauważył szerokie białe paski. Dopiero po chwili zdał sobie sprawę, że to, co widzi, to przejście dla pieszych.

– Pacjent początkowo był lekko sfrustrowany, ponieważ od zabiegu do momentu, kiedy w końcu coś zobaczył, minęło sporo czasu –

dr José-Alain Sahel z Institute of Vision w Paryżu. – Można sobie więc tylko wyobrazić jego podekscytowanie, kiedy poinformował nas o swoim odkryciu. Cieszyliśmy się wszyscy – dodał. 

Trzeba dodać, że mężczyzna do dziś nie odzyskał całkowicie widzenia, a jego wzrok wciąż nie należy do najlepszych. Pacjent może jedynie postrzegać świat w sposób monochromatyczny, bez rozróżniania kolorów i w niezbyt wysokiej rozdzielczości. To jednak dopiero początek. Eksperyment, w którym wziął udział niewidomy mężczyzna był tylko dowodem na działanie zaproponowanej metody, tzw. proof of concept. Dzięki niemu wykazano, że terapia optogenetyczna może częściowo przywrócić wzrok.