„Everything Will Not Be Fine”: Czarnobyl wczoraj, dziś i jutro w osobistym filmie pary dokumentalistów 09.11.2020

Adrian i Helena udają się na Ukrainę, żeby zbadać, jak duże piętno odcisnęła na tamtejszych mieszkańcach katastrofa sprzed ponad trzydziestu lat. 

26 kwietnia 1986 roku rdzeń reaktora jądrowego bloku energetycznego elektrowni jądrowej w Czarnobylu uległ awarii, co doprowadziło do jednej z największych katastrof przemysłowych XX wieku. W wyniku wypadku promieniotwórczemu skażeniu uległ obszar nawet 145 tysięcy kilometrów kwadratowych. Władze ówczesnej Ukraińskiej SRR ewakuowały i przesiedliły ponad 300 tysięcy mieszkańców, w wyniku czego wiele wsi i miast – jak Prypeć będący dziś popularną atrakcją turystyczną – świeci pustkami i na próżno szukać w nich żywego ducha. 

Choć od feralnej wiosny w przyszłym roku minie 35 lat, motyw katastrofy i tego, w jaki sposób zmieniła bieg historii, powraca niczym bumerang w różnych tekstach kultury. Swiatłana Aleksijewicz, białoruska pisarka i laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, poświęciła jej reportaż Czarnobylska modlitwa. Kronika przyszłości, studio GSC – serię strzelanek S.T.A.L.K.E.R,  a David Bowie przywołał ją w piosence Time Will Crawl. Nie powinno dziwić, że wydarzenie i jego konsekwencje szczególnie interesuje też filmowców. Maryann DeLeo zdobyła Oscara za Serce Czarnobyla, historię dzieci borykających się ze schorzeniami kardiologicznymi będącymi pokłosiem napromieniowania. Wyróżniony na festiwalu Sundance The Russian Woodpecker przygląda się zdarzeniom, które poprzedziły sądny dzień, a White Horse portretuje Maxyma Surkova, mężczyznę powracającego na Ukrainę dwadzieścia lat po nieoczekiwanej przeprowadzce. Głośnym wydarzeniem serialowym był także sześcioodcinkowy Czarnobyl, któremu poświęciliśmy na łamach Papaya.Rocks osobny tekst. 

Wokół Czarnobyla oscyluje także tematyka Everything Will Not Be Fine, które będzie po raz pierwszy pokazywany podczas tegorocznej, wirtualnej odsłony niderlandzkiego festiwalu IDFA. Jego autorzy są bezpośrednio naznaczeni przez katastrofę jądrową. Urodzony w 1986 roku Adrian Pirvu nie widzi na jedno oko, co może być konsekwencją wycieczki jego matki w ciąży na Ukrainę. W życiu i na planach towarzyszy mu rezolutna Helena Maksyom, kobieta borykająca się z chronicznym bólem kręgosłupa. Dokumenci podróżują wspólnie po Europie Wschodniej, żeby zbadać, jak dużym doświadczeniem formacyjnym jest dla ich pokolenia ukraiński wypadek. Interesują ich nie tylko medyczne dolegliwości bohaterów, ale też to, w jaki sposób Czarnobyl ukształtował ich tożsamość.

Pierwszy zwiastun Everything Will Not Be Fine pojawił się właśnie w sieci. Międzynarodową premierę dokumentu zaplanowano na 24 listopada. Bilety na projekcję są już dostępne.