Naukowcy wróżą z krwi. Pomiary zawartych w niej substancji metabolicznych pomogą przewidzieć, kiedy umrzemy22.08.2019

Wyniki testu przeprowadzonego przez badaczy danych były trafne w aż 83% przypadków.

Badaniami zajęli się naukowcy z Narodowego Instytutu Zdrowia i Opieki w Helsinkach (m.in. profesor Johannes Kettunen). Brali w nich udział także uczeni z Katedry Nauk Biomedycznych w Uniwersyteckim Centrum Medycznym w Leiden –epidemiolożka molekuralna, prof. Eline Slagboom i doktor filozofii Joris Deelen z Instytutu Maxa Plancka. Odkrycie, które może pomóc w przewidywaniu śmierci zostało niedawno opublikowane w magazynie Nature Communications.

Zdaniem naukowców, określenie śmiertelności człowieka wymaga skomplikowanego zestawu badań klinicznych. Badacze najpierw skoncentrowali się na stworzeniu bazy danych metabolicznych, wykorzystując tzw. biologię systemową. Użyli w tym celu opracowanego w 2007 r. przez naukowców z Uniwersytetu w Albercie oraz Uniwersytetu w Calgary Projektu Ludzkiego Metabolomu – analogicznego do ludzkiego genomu. Ma on określać liczbę i jakość wszystkich drobnocząsteczkowych substancji zawartych w organizmie, tkankach i komórkach, w tym i krwi. Fińscy i holenderscy naukowcy użyli tego modelu do przewidywania, które substancje metaboliczne funkcjonujące w ludzkim ciele mogą w dłuższym okresie wpłynąć na długość życia. Jest to największe badanie, jakie do tej pory powstało w tej dziedzinie.

Na początku naukowcy stworzyli specjalny model, skupiając się na 226 różnych składnikach krwi. Przebadano w tym celu aż 44 168 osób (w wieku od 18 do 109 lat), z czego w międzyczasie (przez 17 lat trwania badania) zmarło 5512 uczestników. Po dogłębnej analizie wychwycono 14 wskaźników biologicznych, które niezależnie od przyczyny śmierci były z nią powiązane. Zdaniem naukowców, powyższe 14 znaczników lepiej przewiduje możliwość zgonu w ciągu 5-10 lat niż tradycyjny model. Ten brał pod uwagę m.in. skurczowe ciśnienie tętnicze czy poziom cholesterolu, które są bardziej miarodajne u starszych pacjentów.

Kolejnym krokiem było użycie modelu 14 biowskaźników w praktyce. Próbowano przewidzieć więc śmierć 7603 Finów, których krew pobrano w 1997 r. Zgodnie z rejestrem zgonów okazało się, że w tym czasie zmarły 1213 osoby z tej grupy. Nowo określona mapa wskaźników przewidziała to z dokładnością sięgającą 83%. Zestaw gorzej radził sobie z przewidywaniem długości życia osób po sześćdziesiątce – jego dokładność spadała wtedy do 72%.

Wiele czynników wskazanych przez naukowców od zawsze kojarzymy ze zjawiskami, które mogą skrócić życie. Są to m.in. wskaźniki odpowiadające za cukrzycę, nowotwory i choroby serca. Obok nich występują dane określające tzw. zły cholesterol, acetyle glikoproteinowe i wielonienasycone kwasy tłuszczowe, które mogą powodować w organizmie stan zapalny. Poza nimi, na zagrożenia może także wskazywać poziom albumin produkowanych przez wątrobę. Uzyskane wskaźniki wymagają jednak potwierdzeń klinicznych, a nie tylko statystycznych. Nie wiemy też, czy wyniki są miarodajne także w innych częściach świata. Badanie stanowi jednak duży przełom w determinowaniu jakości i długości naszego życia.