5 dokumentów o spektakularnych przekrętach, które warto zobaczyć10.05.2019

Dramatyczne wydarzenia, spektakularne bankructwa, morderstwa i liczne skandale – choć scenarzyści co roku prezentują nam kolejne fabularne opowieści o oszustach, okazuje się, że życie pisze czasem ciekawsze i bardziej zaskakujące scenariusze. Przedstawiamy listę pięciu filmów dokumentalnych o spektakularnych przekrętach, które przeszły do historii.

Wynalazczyni: Dolina Krzemowa w kropli krwi, reż. Alex Gibney

Edison, czyli niewielka czarna skrzynka przywodząca na myśl projekty Steve’a Jobsa, miała być rewolucją w branży medycznej. Jego pomysłodawczyni, Elizabeth Holmes, obiecywała, że za jego pomocą będzie można przeprowadzić kompleksowe badania zdrowotne przy wykorzystaniu zaledwie jednej kropli krwi. W 2014 r. firma Theranos założona przez Holmes była warta ponad 9 mld dolarów, parę lat później okazała się jednak wielkim przekrętem i zbankrutowała. Oszukani zostali nie tylko wpływowi inwestorzy, którym wmówiono, że innowacyjna technologia działa, ale także zwykli Amerykanie, którzy skorzystali z ich usług nie wiedząc, że otrzymane od Theranosa wyniki badań były przekłamane lub najzwyczajniej wyssane z palca. Edison, mimo wielu prób i testów, po prostu nie działał.

Produkcja HBO dokładnie przygląda się rzekomym postępom w pracy nad nowoczesną technologią i ukazuje kolejne etapy kariery bardzo pewnej siebie Elizabeth Holmes. Twórcy starają się znaleźć moment, w którym uważana w środowisku za genialną innowatorkę założycielka start-upu zaczęła naginać rzeczywistość i okłamywać dosłownie wszystkich. Zwracają także uwagę na manipulacje, których dopuszczała się Holmes, aby zapewnić swojej firmie zabezpieczenie i rozwój. Film Alexa Gibneya to także doskonała podróż w głąb świadomości osoby nastawionej na sukces okupiony łamaniem zasad i obowiązujących reguł. W Wynalazczyni założycielka Theranosa porównywana jest do Marka Zuckerberga, Elona Muska, a przede wszystkim do samego Thomasa Edisona, który według twórców filmu w równym stopniu naginał prawdę, aby osiągnąć swój sukces.

Film dostępny na HBO GO.

Kochana mamusia nie żyje, reż. Erin Lee Carr

Poruszający dokument o jednej z najbardziej dramatycznych spraw sądowych ostatnich lat. Reżyserka filmu, Erin Lee Carr, przygląda się toksycznej relacji matki i córki, która doprowadziła do dramatycznego finału. Fabuła jest wielowymiarowa, a twórcy co chwila podrzucają nam nowe oblicza tej skomplikowanej historii. I kiedy wydaje się, że odkryto już wszystkie karty, z rękawa wyciągane są kolejne, coraz to bardziej dramatyczne fakty. Widzowie poznają dwie wyjątkowe kobiety: Dee Dee Blanchard, opiekuńczą i wyrozumiałą matkę oraz jej niepełnosprawną córkę – Gypsy Rose. Początkowo śledzimy ich przepełnione miłością życie, a także wnikliwie obserwujemy niezwykłą relację między bohaterkami. Gypsy – sparaliżowana, chora na białaczkę i epilepsję, nazywana była przez wielu „ulubionym dzieckiem Ameryki”. Jej matka Dee Dee – uznawana była za ucieleśnienie dobroci i matczynego ciepła. Ta bańka pęka w dokumencie wyjątkowo szybko, a widzowie dowiadują się o trwających ponad 20 lat kłamstwach. Okazało się bowiem, że matka dziewczynki przez całe życie oszukiwała w sprawie medycznej dokumentacji Gypsy. Dzięki tym kłamstwom Dee Dee udało się zbierać gigantyczne fundusze na życie a także otrzymywać na bieżąco wsparcie od licznych instytucji i osób prywatnych, którzy chcieli z własnej woli wspierać chorą dziewczynkę.

Dokument stawia liczne pytania o istotę rodzicielstwa, prawa dziecka i szczerość matczynej miłości. I co najważniejsze – widz otrzymuje na nie odpowiedzi. Oprócz dokumentu, na HBO GO od niedawna dostępny jest także serial fabularny inspirowany historią Gypsy i Dee Dee Blanchard – The Act. W rolach głównych wystąpiły w nim Joey King i Patricia Arquette.

Betting on Zero, reż. Ted Braun

Choć początkowo temat tego filmu dokumentalnego może wydawać się skomplikowany, twórcy stosują liczne formalne zabiegi, dzięki którym tłumaczą specjalistyczny język na mowę codzienną (trochę tak, jak robił to Adam McKay w swoich filmach Big Short czy Vice). Betting on Zero przedstawia krucjatę zarządzającego funduszem hedgingowym Williama A. Ackmana przeciwko Herbalife, firmie produkującej produkty odżywcze. Ackman upublicznił dane, które udowodniły, że model biznesowy firmy był piramidą finansową i ujawnił oszustwa, które dotknęły miliony konsumentów. Twórcy przyglądają się poszkodowanym, którzy zainwestowali w firmę Herbalife swoje całe oszczędności, a potem błyskawicznie je stracili. Zabierają widzów w podróż po małych, amerykańskich miejscowościach i przedstawiają ofiary przestępstwa, którzy nie posiadali wielkich majątków, lecz uwierzyli w łatwy i szybki zysk. To opowieść o tym, jak wielkie koncerny i ich szefowie zarabiają na biednych, nieświadomych zagrożeń obywatelach.

Dokument dostępny na Netfliksie.

Kwaśne winogrona, reż. Jerry Rothwell i Reuben Atlas

Dokument opowiadający historię wielkiego oszusta Rudy'ego Kurniawany działającego w luksusowej branży winiarskiej. Wszystko zaczęło się od tajemniczego, nikomu nieznanego w tym biznesie Indonezyjczyka, który w 2000 r. zawładnął amerykańskim rynkiem inwestycji winiarskich. Kurniawan bardzo szybko rozpromował się na rynku i angażując bogatych inwestorów otworzył własną winnicę, która niedługo później okazała się niewypałem – produkowane przez niego wina były bardzo złej jakości. Twórcy z uwagą i niezwykłą kąśliwością przyglądają się zamkniętemu w szklanej bańce światkowi winiarskiemu. W oczach Reubena Atlasa i Jerrego Rothwella, reżyserów dokumentu, rynek win nie ma nic wspólnego z rzeczywistym światem, a większość butelek i marek różni się właściwie jedynie ceną.

Dokument dostępny na Netfliksie.

Fyre: Najlepsza impreza, która nigdy się nie zdarzyła, reż. Chris Smith

Jeden z najgłośniejszych dokumentów ostatnich lat. Festiwal Fyre reklamowany jako luksusowe wydarzenie muzyczne okazał się nie tylko wizerunkową, ale i organizacyjną klęską. Billy McFarland – główny sprawca całego zamieszania i pomysłodawca wydarzenia, które miało stać się bezpośrednią konkurencją dla m.in. Coachelli – przeszedł do historii jako największy biznesowy nieudacznik. Początkowo wszystko zapowiadało się bajecznie:opuszczona wyspa Pablo Escobara, słynne modelki, jachty i prywatni kucharze. Całość zamieniła się jednak w przemoczone namioty, podgniłe materace i kawałek chleba z serem. Przygotowany przez Netfliksa dokument przybliża widzom modele konstruowania strategii marketingowej skupiającej się wyłącznie na mediach społecznościowych. Warto też sięgnąć po drugi, opowiadający o tym samym dokument przygotowany przez platformę streamingową Hulu – Fyre Fraud. Oprócz śledzenia spektakularnej klęski, jego twórcy przeprowadzili wywiad z samym Billym McFarlandem.

Dokument dostępny na Netfliksie.