8 najlepszych filmów o wychodzeniu z twórczego dołka26.04.2019

Sposobów na poszukiwanie twórczej inspiracji jest wiele. Jedni, niczym Jack ze Lśnienia, uciekają od cywilizacji. Inni, jak bohater Dzikiej Gruszy, wracają po latach w rodzinne strony. Są też tacy, którzy decydują się stawić czoła wrogiemu światu – zupełnie jak Nicolas Cage w Adaptacji. Syndrom „białej kartki” dotyka prawie każdego twórcy, dlatego trudno się dziwić, że stał się popularnym filmowym motywem. Wybraliśmy najciekawsze produkcje, które opowiadają o wychodzeniu z twórczej niemocy.

Adaptacja, reż. Spike Jonze

Słynny film na podstawie scenariusza Charliego Kaufmana pokazuje mroczne strony pisarskiego rzemiosła. W podwójną rolę wcielił się Nicolas Cage – gra on braci bliźniaków, różniących się od siebie diametralnie scenarzystów. Pierwszy – Charlie, którego największym marzeniem jest zrealizowanie filmowej adaptacji książki o orchideach, walczy ze swoim nieprzystosowaniem do świata. Drugi – Donald, bez większego problemu tworzy pozbawione oryginalności komercyjne i kinowe hity. Motywem przewodnim Adaptacji zostaje konflikt między Charliem, który chce stworzyć arcydzieło a resztą świata. I choć motyw ten zdaje się być wyeksploatowany na wszystkie możliwe sposoby, pisarski kunszt Kaufmana dodaje mu świeżości. Film równocześnie zachwyca, bawi, nudzi i drażni, a widz dzieli te emocje razem z ekranowymi bohaterami. Charlie Kaufman otrzymał za scenariusz filmu Oscara, wraz z – jak się później okazało – nieistniejącym bratem twórcy, Donaldem Kaufamen. U boku Nicolasa Cage’a wystąpiła także Meryl Streep.

Osiem i pół, reż. Federico Fellini

Ponadczasowa opowieść o wypalonym reżyserze, który walczy ze swoją twórczą niemocą na chwilę przed rozpoczęciem zdjęć, ugruntowała swoją pozycję jako jednego z najważniejszych filmów w historii kina. Świadczą o tym nie tylko liczni fani włoskiej produkcji, ale także twórcy, którzy chętnie czerpią z niej inspiracje (jak choćby Paolo Sorrentino realizując Wielkie Piękno). Punktem wyjścia 8 i pół  jest założenie, że kiedy artysta nie ma nic ciekawego do powiedzenia, może wykorzystać swoją niemoc jako temat przewodni. Jednym z najmocniejszych punktów filmu jest świadome podążanie reżysera (zarówno granego przez Marcello Mastroianniego, jak i samego Felliniego) za sennymi marami i wyobraźnią, która miesza się z rzeczywistością. Nihilistyczny obraz ludzi świata kultury, choć przedstawiony w filmie w 1963 r., nie traci na aktualności.

Dzika grusza, reż. Nuri Bilge Ceylan

Nagrodzony dwukrotnie Złotą Palmą twórca tym razem zabiera widzów w podróż po małych wioskach północno-zachodniej Turcji. Głównym bohaterem jest młody, początkujący pisarz, który powraca w rodzinne strony w poszukiwaniu inspiracji. Otaczająca go rzeczywistość nie motywuje go jednak do działania, nie wyróżnia się niczym specjalnym, a także nie dostarcza wyjątkowych wrażeń. Bohater krąży więc bez celu po miasteczkach i próbuje bezskutecznie inicjować ciekawe wydarzenia. Trwający ponad trzy godziny film stawia prostą puentę: artystą nie można się stać, artystą się jest. W polskich kinach Dzika Grusza pojawi się 10 maja.

Mother!, reż. Darren Aronofsky

Kontrowersyjny film Darrena Aronofskiego – choć nominowano go w 2017 r. do Złotych Malin w praktycznie wszystkich kategoriach, udowadnia, że hollywoodzcy twórcy mogą jeszcze opowiadać historie, o których nam się nie śniło. Reżyser przenosi widzów do tajemniczego domu, w którym spokojne życie młodego małżeństwa (w tych rolach Jennifer Lawrence i Javier Bardem) przerywa wizyta nieoczekiwanych gości. I jeśli w waszych głowach potraficie dopisać dalszą część opowieści – jesteście w błędzie. Aronofsky miesza tropy, bawi się naszą znajomością popkulturowych nawiązań i przywołuje liczne biblijne motywy – po to, aby opowiedzieć o kryzysie twórczym poety, który zrobi wszystko, byle tylko napisać swój kolejny wiersz. W Mother! artysta to człowiek kapryśny, niespokojny i wykorzystujący innych. To także film o muzach, których istnienie zależy wyłącznie od woli natchnionego artysty.

Cudowni chłopcy, reż. Curtis Hanson

Głównym bohaterem Cudownych chłopców nie jest wbrew pozorom osiągający sukces nastolatek, a profesor literatury angielskiej zmagający się z odejściem żony, przyjazdem wydawcy, który od siedmiu lat czeka na jego książkę i początkiem romansu z młodą studentką. Punkt wyjścia jest jednak uniwersalny – mężczyzna mierzy się z ciążacymi nad nim oczekiwaniami otoczenia i to właśnie one powodują w nim twórczą blokadę. Według reżysera, niemoc twórcza wynika z lęku przed odbiorcą i zmierzeniem się z opinią innych. W roli głównej Michael Douglas, który kreuje irytującą, spłoszoną, ale jednocześnie niepozbawioną uroku postać. W pozostałych rolach wystąpiła m.in. Frances McDormand, Robert Downey Jr., Tobey Maguire oraz Kate Holmes. Film zgarnął Oscara za piosenkę Things Have Changed autorstwa Boba Dylana.

Birdman, reż. Alejandro González Iñárritu

Tragikomiczne perypetie aktora, który zyskał sławę jako bohater popularnej filmowej serii o komiksowym superbohaterze. Pogrążony w depresji aktor postanawia wrócić na salony i przygotowuje sztukę na Broadwayu. Widz praktycznie wchodzi w głowę celebryty i próbuje zrozumieć kierujące nim motywacje. Mierzenie się z twórczą pustką to dla niego tak naprawdę mierzenie się z własnym, rozbuchanym ego. W Birdmanie wszystko jest na pokaz, każdy ruch jest obliczoną na dolary częścią show biznesu, a prawdziwa sztuka jest gdzieś obok. Michael Keaton wcielający się w główną rolę częściowo rozlicza także z własną przeszłością. On także rozpoczynał swoją karierę jako superbohater – w 1989 r. wcielił się w postać pierwszego Batmana.

Barton Fink, reż. Ethan Coen, Joel Coen

Piąty film w karierze braci Coen i pierwszy, który zgarnął najważniejsze nagrody podczas Festiwalu Filmowego w Cannes (aż 3 statuetki). Twórcy opowiadają o popularnym syndromie wypalenia, który często jest konsekwencją spektakularnego debiutu. Główny bohater, dramatopisarz (John Torturro), po premierze debiutanckiej, okrzykniętej arcydziełem sztuki, przeprowadza się do Hollywood, aby realizować komercyjne produkcje. Świat showbiznesu odsuwa go powoli od twórczego myślenia i ciekawych pomysłów. Coenowie ze znaną sobie lekkością stawiają tezę, że najlepiej sprzedaje się to co już było, a widzowie chcą oglądać to, co już znają.

Lśnienie, reż. Stanley Kubrick

Bohaterem Lśnienia jest Jack z rodziną, który decyduje się podjąć pracę stróża w odciętym od świata hotelu Overlook, aby w ciszy pracować nad najnowszą książką. Otaczająca pustka, cisza i wyobcowanie nie działają jednak motywująco na pisarza, a wokół niego zaczynają się dziać przerażające rzeczy. Filmowa adaptacja książki Stephena Kinga o tym samym tytule odbiega od oryginału – Kubrick, wraz ze współautorką scenariusza Diane Johnson, usunął większość fantastycznych, baśniowych wątków znanych z książkowego oryginału i skupił się na psychologii postaci – powolnemu wpadaniu w obłęd i zatracaniu się w twórczej niemocy.