Był i był, a potem nagle zniknął: 7 filmów opowiadających o stracie23.03.2019

Jim Carrey grający sfrustrowanego prezentera programów dziecięcych, smutny jak nigdy Casey Affleck w roli mężczyzny mierzącego się z własną przeszłością czy Colin Firth niemogący pogodzić się z obezwładniającą samotnością: każdy z tych bohaterów na swój sposób przeżywa własny koniec świata. Prezentujemy zestawienie najciekawszych filmów i seriali, które w nieszablonowy sposób mówią o przykrej, a jednak nieuniknionej sytuacji w życiu człowieka.

After Life (2019), reż. Ricky Gervais

Codzienność Tony’ego zmienia się o 180 stopni, gdy po długiej walce z rakiem umiera jego żona, Lisa. Dziennikarz nie potrafi pogodzić się ze stratą: z pełnego werwy, charyzmatycznego mężczyzny staje się zgorzkniałym, niedbającym o siebie wrakiem człowieka. Od samobójstwa powstrzymuje go tylko pies, którego musi regularnie karmić. Żałoba i marazm bohatera trwałyby bez końca, ale do zmiany na odtwarzanych bez końca filmikach wspomnieniowych skutecznie motywuje go ukochana. Mylą się jednak ci, którzy pomyślą, że mężczyzna stanie się wolontariuszem na oddziałach onkologicznych albo zdecyduje się na pomoc potrzebującym. Postać, w którą wcielił się brawurowy Ricky Gervais (satyryk, komik, wielokrotny prowadzący gali Złotych Globów), zaczyna niemal do przesady żyć po swojemu, nie patrząc na potrzeby bliskich czy współpracowników. Chce, żeby niesprawiedliwość, jaką zesłał na niego los, naznaczyła też innych. Znakomity, mający znamiona czarnej komedii sześcioodcinkowy miniserial to propozycja Netflixa w sam raz na jedno wolne popołudnie – i do rozmyślań, i do niekontrolowanych wybuchów śmiechu.

Odlot (2009), reż. Pete Docter

W minionym roku na rynku filmów animowanych niepodzielnie rządziła podejmująca niełatwy temat śmierci Coco. Ze stajni tej samej wytwórni, czyli Pixara, dziewięć lat wcześniej wyszła jedna z najpiękniejszych historii o uczuciach, cierpieniu i poszukiwaniu sensu życia na nowo – Odlot. Produkcja, za którą twórcy otrzymali w pełni zasłużonego Oscara, to historia starszego mężczyzny Carla Fredricksena, który nie może pogodzić się ze śmiercią Eli. Wyjątkowość ich miłości znakomicie oddaje kilkuminutowa sekwencja, którą możecie zobaczyć poniżej: małżeństwo poznało się w szkole podstawowej, snuło wspólne marzenia o podróży do Ameryki Południowej i urządziło przytulny wspólny kąt. Po odejściu żony na bohatera spada kolejne nieszczęście – deweloperzy chcą wyburzyć jego ukochane lokum, a on sam ma trafić do domu spokojnej starości. I tu właśnie wkrada się wolta fabularna, za którą film pokochały miliony nie tylko najmłodszych widzów. Piękna, kolorowa podróż balonem, którą staruszek odbywa z niespodziewanym gościem na pokładzie – harcerzem-fajtłapą Russellem – jest wspaniałym przykładem niecodziennej, ponadpokoleniowej przyjaźni. Przy okazji to zachęta do tego, by spełniać swoje marzenia niezależnie od wieku i okoliczności. Odlot dostępny jest za pośrednictwem platformy HBO GO.

Samotny mężczyzna (2009), reż. Tom Ford

Wokół jego debiutu w kinematografii krążyło wiele wątpliwości. Czy projektant mody mający na koncie posadę dyrektora kreatywnego w Gucci czy Yves Saint Laurent udźwignie ciężar pełnometrażowej produkcji z głośnymi nazwiskami? Niepewność szybko ustąpiła miejsca zachwytom nad scenariuszem oraz wizualnym zmysłem Toma Forda. W Samotnym mężczyźnie reżyser rysuje historię homoseksualnego profesora uniwersyteckiego, George’a Falconera (w tej roli fenomenalny Colin Firth), który traci swojego ukochanego partnera. Film nie jest jednak dokładnym zapisem procesu przechodzenia przez żałobę, a poetycką impresją przepełnioną retrospektywami czy emocjonalnymi dialogami. Dbałość o chronologię wydarzeń przegrywa tu z chęcią stworzenia melancholijnego, przeplatającego sen i jawę anturażu. Ford pozwolił sobie na krztynę scenograficznej ekstrawagancji: do pracy nad odwzorowaniem realiów Kalifornii z lat 60. zaprosił twórców serii Mad Max. To także dzięki nim niemal każdy kadr pozwala widzowi zanurzyć się we wspomnieniach tego, co zostało bezpowrotnie utracone. Na ludzi – zdaje się manifestować Ford – składa się bowiem nie tylko paleta zachowań, ale też styl albo zapachy. Samotny mężczyzna do upolowania na HBO GO.

Manchester by the Sea (2016), reż. Kenneth Lonergan

Trzeci pełnometrażowy film w dorobku Kennetha Lonergana (Margaret, Możesz na mnie liczyć) został obsypany licznymi nagrodami. Dość powiedzieć, że były zasłużone – Manchester by the Sea plasuje się w czołówce najbardziej emocjonalnych, a przy tym oszczędnych w formie dramatów ostatnich lat. Otrzymujemy historię zgorzkniałego dozorcy, Lee Chandlera (do odegrania jego roli znakomicie przygotował się Casey Affleck), który po śmierci swojego starszego brata wraca w rodzinne strony, żeby zaopiekować się osieroconym nastolatkiem, Patrickiem (Lucas Hedges). Przed bohaterem stoi wiele wyzwań: musi zastąpić ojca chłopakowi w okresie burzliwego dojrzewania i porzucić dotychczasowe nudne, ale stateczne życie. Najtrudniejsza będzie jednak dla niego konfrontacja z duchami przeszłości, którym prym przewodzi jego była żona, Randi. Lonergan w zaskakująco subtelnej formie potrafi sięgnąć do rdzenia problemów rodzinnych. Przemyślany, skrupulatnie napisany scenariusz uzupełniają znakomite zdjęcia prowincjonalnej Ameryki autorstwa Jody’ego Lee Lipesa oraz ścieżka dźwiękowa spod rąk Lesley Barber. Manchester by the Sea zobaczycie na Netfliksie.

Fokstrot (2017), reż. Samuel Maoz

W tytułowym fokstrocie, czyli amerykańskim tańcu rozpowszechnionym w Europie po I wojnie światowej, po wykonaniu kilku kroków wraca się do miejsca, z którego zaczęło się układ. Metafora zamkniętego koła i niemożności ruszenia się dalej wywarła duży wpływ na scenariusz nominowanego do Oscara za najlepszy film nieanglojęzyczny Fokstrota: bliskowschodnią produkcję Samuela Maoza. Tu w potrzasku znalazł się Michael i Daphne Feldmanowie, małżeństwo z Tel Awiwu, którzy dowiedzieli się o śmierci swojego jedynego syna. Przykrą informację przekazała im osobiście dwójka wojskowych oficjeli w mundurach. Z jednej strony rodzice rozpaczają i nie mogą przejść do porządku dziennego, z drugiej traktują tę wiadomość jako coś nierzeczywistego i surrealistycznego. Ten niedefiniowalny element groteski każe traktować historię jako dzieło wielowymiarowe, a przy tym swobodnie balansujące między gatunkowymi konwencjami. Poetyckość, pacyfistyczne przesłanie i trafny komentarz do aktualnej sytuacji społecznej Izraela – ten film poza opowieścią o stracie kogoś bliskiego oferuje odbiorcy znacznie więcej. Foxtrot do nadrobienia na HBO GO.

W ułamku sekundy (2017), reż. Faith Akin

W ułamku sekundy Katja Sekerci (w tej roli uhonorowana Złotą Palmą Diane Kruger) musi rozpocząć swoje życie na nowo. W zamachu terrorystycznym, zorganizowanym najprawdopodobniej przez niemieckich neonazistów, ginie jej mąż i kilkuletni synek. Rozgoryczenie i smutek, które towarzyszą kobiecie, szybko ustępują miejsca pragnieniu rozliczenia się za wyrządzone krzywdy. Bohaterka, poznając prawdopodobną tożsamość sprawców wypadku, decyduje się na niebezpieczną podróż ich śladami. Faith Akinowi, niemieckiemu reżyserowi mającemu na koncie takie tytuły jak Głową w mur czy Soul Kitchen, udało się połączyć ze sobą trzy diegetyczne światy. Z jednej strony jego produkcja ma znamiona trzymającego w napięciu, sensacyjnego thrillera. Z drugiej to dramatyczny, uzupełniony o feministyczną narrację portret kobiety-żałobniczki gotowej do niespodziewanych działań. W ułamku sekundy kryje też w końcu komentarz na temat politycznego kryzysu, w którym obecnie pogrążona jest zachodnia Europa. Mocny, niepozbawiony kontrowersji film do zobaczenia na VOD.pl.

Kidding (2018), reż. Dave Holstein

Zaczęliśmy na serialu i tak też skończymy. Wpływowy amerykański magazyn Variety pisał, że to dzieło plasuje się w czołówce nowej fali tytułów otwarcie opowiadających o radzeniu sobie ze stratą. Nic dziwnego: Dave Holstein, twórca Kidding, podszedł do sprawy co najmniej nieszablonowo. Reżyser śmiercią syna naznaczył bowiem postać, która zawodowo od smutku stara się uciekać jak najdalej. Głównym bohaterem produkcji jest komik i prezenter programów telewizyjnych dla dzieci, Pan Pickles (w tej roli Jim Carrey, czyli aktor z wyjątkowo komediowym emploi). Jeff, bo tak naprawdę nazywa się uwielbiany przez najmłodszych celebryta, traci ukochane dziecko. Żałoba rozlewa się u niego na wiele płaszczyzn: nie dość, że nie może oswoić się z myślą, że jeden z pokojów w jego domu na zawsze pozostanie pusty, to jego relacje z żoną ulegają pogorszeniu. A żeby tego wszystkiego było mało, w pracy wciąż oczekuje się, że mężczyzna będzie tryskać energią i sypać żartami jak z rękawa. Kidding – do obejrzenia na Netfliksie – w błyskotliwy, choć niepozbawiony wrażliwości sposób uświadamia, że trauma potrafi dotknąć każdego i nie pomoże na nią nawet sześć zer na koncie bankowym.