„Chernobyl: The Lost Tapes”: Nieznane kulisy pamiętnej katastrofy z 1986 roku ukazane w nowym dokumencie06.06.2022

Brytyjskiemu reżyserowi Jamesowi Jonesowi szczególnie zależało na tym, żeby osadzić historię wypadku w szerszym kontekście. 

Na początku maja minęły trzy lata od premiery jednego z najgłośniejszych miniseriali ostatnich lat. Wielokrotnie nagradzany Czarnobyl z Jaredem Harrisem, Stellanem Skarsgårdem i Jessie Buckley w obsadzie nie był w stu procentach zgodny z prawdą historyczną, na co na łamach Papaya.Rocks zwracał uwagę dr Paweł Sekuła z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Według niego różne przejaskrawienia nie umniejszają jednak ogólnej wartości produkcji, w której konwencją thrillera połączonego z filmem katastroficznym opowiedziano, do czego 3,5 dekady temu doszło w ukraińskim, tytułowym mieście. 

James Jones, reżyser nominowanego do Emmy Mosulu, Children of the Gaza War i Saudi Arabia Uncovered, również pochylił się dla HBO nad tym samym zagadnieniem. Brytyjczykowi znacznie bardziej zależało jednak na tym, żeby trzymać się faktów, a jednocześnie osadzić kulisy awarii reaktora jądrowego w szerszym kontekście. Stało się to możliwe dzięki wykorzystaniu niepublikowanych wcześniej archiwaliów z Rosji i Ukrainy. Niektóre z nich zostały nakręcone przez grupę operatorów idących ramię w ramię z tzw. likwidatorami – ludźmi usuwającymi skutki katastrofy. Należeli do nich m.in. brygadziści z obrony cywilnej, robotnicy, wojskowi oraz personel medyczny. 

Twórcy Chernobyl: The Lost Tapes udało się również dotrzeć do niektórych żyjących świadków wydarzeń sprzed lat. Wśród nich pojawia się Ludmiła Ignatenko, żona tragicznie zmarłego strażaka Wasilija, która w 1986 roku była wówczas w ciąży. Dziecko kobiety zmarło kilka godzin po przyjściu na świat. – Wchłonęło całe promieniowanie, na które byłam narażona – opowiada. Oprócz niej głos przed kamerą zabierają m.in. górnik Igor Hodosov, pilot helikoptera Igor Pismenskiy, a także Yuri Samoilenko – były zastępca głównego inżyniera w czarnobylskiej elektrowni. Z ich relacji nie układa się jedynie historia dotycząca nieszczęsnej kwietniowej nocy.

– Film ukazuje, jak awaria i jej zatajanie wywołały bezprecedensowy spadek zaufania do władz, dając początek ruchowi protestacyjnemu w Ukrainie. Ten zaś ostatecznie doprowadził do upadku Związku Radzieckiego. Wydźwięk katastrofy, która zagrażała życiu milionów ludzi, z pewnością będzie rezonować na współczesnych widzów – wspomina Jones w oficjalnym oświadczeniu. Przyznaje przy tym, że zwrócił szczególną uwagę na mechanizmy sowieckiej propagandy i bagatelizowanie sprawy przez Michaiła Gorbaczowa. 

Premierę pełnometrażowego dokumentu Jonesa zaplanowano na 22 czerwca. Poniżej można zapoznać się z jego pierwszym zwiastunem.