Przyznano Nagrodę Nobla z medycyny i fizjologii. Jej laureaci odkryli receptory dotyku, ciepła i zimna 04.10.2021

Kapituła w oficjalnym uzasadnieniu werdyktu wskazała, że dzięki odkryciom Davida Juliusa i Ardema Patapoutiana lepiej wiemy, w jaki sposób odczuwamy warunki panujące w naturalnym środowisku. 

Kilka dni temu rozpoczął się październik, a co za tym idzie, nadszedł czas na coroczny tydzień noblowski. Podobnie jak w poprzednich latach, pierwszy werdykt zaprezentowano w dziedzinie fizjologii lub medycyny. Komentatorzy spekulowali, że nagrodę w wysokości 10 milionów koron szwedzkich (ok. 4,5 miliona złotych) otrzymają wynalazcy szczepionki na koronawirusa, jednak tym razem nie mieli racji. Kto zatem podzielił los Harveya Altera, Michaela Houghtona i Charlesa M. Rice'a, którzy ostatnio zostali wyróżnieni za odkrycie wirusa zapalenia wątroby typu C? 

Do grona laureatów Nagrody Nobla dołączyli właśnie David Julius i Ardem Patapoutian. Kapituła dostrzegła ich wkład w odkrycie receptorów komórkowych odpowiedzialnych za odczuwanie ciepła, zimna oraz dotyku. – Są one niezbędne do przetrwania i stanowią podstawę naszej interakcji z otaczającym nas światem. W codziennym życiu to dla nas oczywiste, ale w jaki sposób impulsy nerwowe są stymulowane, abyśmy mogli wychwytywać ciśnienie albo temperaturę? To pytanie, na które oni znaleźli odpowiedź – przeczytamy w oficjalnym uzasadnieniu Instytutu Karolinska, czyli uczelni medycznej w sztokholmskiej Solnie. 

David Julius, na co dzień pracujący jako profesor na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Francisco, rozpoczął swoje badania w latach 90. Punktem wyjścia do jego rozważań była refleksja nad tym, dlaczego kapsaicyna (organiczny związek chemiczny odpowiedzialny za ostry smak papryczki chilli) wywołuje pieczenie w jamie ustnej. Wraz z grupą współpracowników zidentyfikował wtedy receptor TRPV1, dzięki któremu współcześnie rozumiemy, w jaki sposób różne temperatury mogą wywoływać impulsy elektryczne w układzie nerwowy. Ardem Patapoutian z kalifornijskiej placówki badawczej, który dowiedział się o wyróżnieniu spędzając czas ze swoim synem (na zdjęciu poniżej), pochylił się zaś nad komórkami wrażliwymi na dotyk. Dzięki temu udało się wskazać nieznane wcześniej kanały jonowe Piezo1 oraz Piezo2. Są one aktywowane przez wywieranie ciśnienia na błony komórkowe, uczestnicząc w procesie konstytuowania propriocepcji – zmysłu orientacji ciała. 

W najbliższych dniach dowiemy się, kto otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie: fizyki (wtorek), chemii (środa) i literatury (czwartek). Przyznana zostanie także nagroda pokojowa (piątek) oraz ekonomiczna (w poniedziałek, 11 października).