Upadek ZSRR przyczynił się do gigantycznego spadku emisji dwutlenku węgla02.07.2019

Mięso pozyskiwane z hodowanych na własny użytek zwierząt domowych było podstawowym pożywieniem za czasów Związku Radzieckiego. W 1990 r. przeciętny radziecki obywatel spożywał ok. 32 kilogramy mięsa rocznie – to o 27% więcej niż w krajach Europy Zachodniej i czterokrotnie więcej niż ówcześnie na świecie.

Po upadku zajmującego powierzchnię 22 mln km² Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w 1991 r. i rozpoczęciu postkomunistyczego kryzysu gospodarczego wszystko się jednak zmieniło. Popyt na mięso i produkcja zwierzęca drastycznie spadły, gdy wzrosły ceny produktów codziennego użytku, a siła nabywcza rubla zmalała. Upadek komunistycznego reżimu i pojawienie się wolnego rynku doprowadziło do podziału społeczeństwa, którego wynikiem była ogromna bieda i głód, które objęły miliony osób. Szacuje się, że około jedna trzecia ówcześnie uprawianych ziem została wtedy porzucona.

Zmiany w systemach produkcji żywności i rolnictwa w krajach byłego Związku Radzieckiego spowodowały od 1992 r. do 2011 r. redukcję 7,6 miliarda ton gazów cieplarnianych (wyrażonych w ekwiwalencie dwutlenku węgla). O sprawie napisał tygodnik Nature, powołując się na badanie opublikowane przez brytyjskie wydawnictwo IOP. Redukcja wynika z analizy danych dotyczących konsumpcji zwierząt gospodarczych i handlu międzynarodowego. Spadek ten odpowiada jednej czwartej emicji CO2 z wylesiania Amazonii, do którego dochodziło w tym samym czasie. 

– Po upadku Związku Radzieckiego nastąpił duży spadek produkcji przemysłowej i emisji, więc nie powinno być niespodzianką, że to samo stało się z konsumpcją i produkcją żywności. Badanie podkreśla potencjał absorpcji dwutlenku węgla w krajach byłego Związku Radzieckiego, ale także ryzyko uwolnienia węgla do atmosfery, jeśli wróci tam produkcja rolnicza – skomentował analizę Glen Peters, specjalista ds. budżetu węglowego w Centrum Międzynarodowych Badań nad Klimatem w Oslo.

Obecnie hodowla przemysłowa odpowiada za 14,5% emisji gazów cieplarnianych spowodowanych przez człowieka na całym świecie. Wołowina to najintensywniej zanieczyszczająca powietrze żywność także dlatego, że pastwiska są często tworzone przez niszczenie lasów i sawann.

– Spożycie mięsa (zwłaszcza wołowiny) oraz zmiany użytkowania gruntów w Rosji i Azji Środkowej są szeroko pomijanym czynnikiem w obliczeniach emisji gazów cieplarnianych z  lądów na całym świecie – pisze w badaniu jeden z jego autorów, Florian Schierhorn, z Instytutu Rozwoju Rolnictwa w niemieckim Halle.

Tendencje w handlu międzynarodowym wskazują, że emisje związane ze spożyciem mięsa ponownie rosną: w ciągu ostatniej dekady Rosja stała się głównym celem dla wołowiny eksportowanej przede wszystkim z Ameryki Południowej. Obecnie kraj ten emituje ok. 2,5 miliarda ton gazów cieplarnianych rocznie.