Krótko i na temat. Zobacz nominowane do Oscara 2020 filmy krótkometrażowe07.02.2020

Bywa marginalizowany, odstawiany na boczny tor, łatwo go przeoczyć. Funkcjonuje poza głównymi kanałami dystrybucyjnymi, w zasadzie niechętna jest mu telewizja. Łatwiej znaleźć go w sieci, na festiwalach spełnia raczej funkcję przystawki do „pełnowartościowych” filmów. Krótki metraż wciąż walczy o uwagę szerokiej publiczności. Zachętą i pretekstem do wgryzienia się w tę formułę niech będzie fakt, że wszystkie pięć tytułów nominowanych w tym roku w kategorii Najlepszego Krótkometrażowego Filmu Aktorskiego można zobaczyć za darmo w sieci. Oglądamy, streszczamy, doceniamy. Kolejność nieprzypadkowa.

Brotherhood, reż. Meryam Joobeur

Najstarszy syn Mohameda, tunezyjskiego owczarza, wraca z ogarniętej wojną Syrii w rodzinne strony. Przez ostatni rok chłopak nie dawał znaku życia z frontu, rodzina myślała, że już nigdy go nie zobaczy, gdy ten nagle staje w drzwiach ze swoją ciężarną narzeczoną. Z minuty na minutę Meryam Joobeur odsłania coraz bardziej skomplikowaną sieć zależności rodzinnych. W ciasnych, niewygodnych kadrach dojrzewa konflikt pokoleniowy i narasta napięcie między ojcem a „marnotrawnym synem”, które ostatecznie przekroczy punkt krytyczny. Warto dodać, że oprócz stłumionych uczuć i prywatnych żali, w Brotherhood wybrzmiewa kwestia oddziaływania islamskiego fundamentalizmu, pod którego sztandary w ostatnich latach wyjątkowo licznie zaciągali się młodzi, sfrustrowani życiem Tunezyjczycy. W efekcie powstał film chwytający puls rzeczywistości; dający podstawy do rozmowy o kwestiach tunezyjskiej tożsamości, definicji tytułowego braterstwa i rozczarowaniu tamtejszą rewolucją, który w moim odczuciu najbardziej zasługuje na tegorocznego Oscara.

The Neighbor's Window, reż. Marshall Curry

W Oknie na podwórze Alfreda Hitchcocka życiem przykutego do wózka inwalidzkiego fotoreportera wstrząsnęło wydarzenie, które podpatrzył po drugiej stronie podwórza w nowojorskim Greenwich Village. Marshall Curry wyobraził sobie sytuację pokrewną, w której sfrustrowana i zmęczona rutyną dnia codziennego matka trójki dzieci zajrzy przez lornetkę do mieszkania beztroskich dwudziestolatków z naprzeciwka i wyciągnie na wierzch ich bolesne tajemnice. The Neighbor's Window za punkt wyjścia obiera więc schemat wypracowany przed przeszło 60 laty przez mistrza suspensu – w centrum ustawia bohaterkę, która woli żyć cudzym podglądanym życiem, niż monotonnym i odartym z energii życiem własnym. Tyle że punktem kulminacyjnym u Curry'ego okazuje się niespodziewane zderzenie sąsiadów z naprzeciwka, z którego wybrzmi emocjonalnie poruszająca refleksja na temat próby docenienia i pielęgnacji tego, co od życia dostajemy. W końcu codzienność młodych po drugiej stronie ulicy wcale nie musi być lepsza. Niezwykle intensywne i przeszywające dwadzieścia minut.

Nefta Football Club, reż. Yves Piat, Damien Megherbi

Widzowie największych światowych festiwali filmów krótkometrażowych w Clermont-Ferrand oraz Aspen ponoć oszaleli na punkcie tego filmu. Nieopodal tunezyjskiej wioski, na granicy z Algierią, dwójka braci z bardzo różnymi upodobaniami piłkarskimi natyka się na zbłąkanego osiołka – ze słuchawkami na uszach i tobołkami pełnymi białego proszku na grzbiecie. Dalej jest absurdalna jazda bez trzymanki, brawurowa farsa i komedia omyłek ciągnięta dzielnie przez duet młodocianych aktorów. Oczywiście, na marginesie Nefta Football Club konsekwentnie przewijają się nieuregulowane problemy północnych rejonów Afryki z narkotykowym biznesem, sęk jednak w tym, że najważniejszy dla twórców jest koncentrat z dystansu, kpiny, przymrużenia oka, ucieczki od poważnego tonu i nieoczekiwanej, ironicznej puenty. Wśród ponurych, pełnych smutku i udręki opowieści, które dominują w tegorocznym rozdaniu, to wartościowa – także w sensie artystycznym – przeciwwaga.

A Sister, reż. Delphine Girard

Pracująca przy telefonie alarmowym kobieta odbiera być może najważniejsze połączenie w życiu. Tak w zasadzie nie wie, kim jest dziewczyna po drugiej stronie słuchawki, wie za to, że znajduje się ona w niebezpieczeństwie. Uwięziona w samochodzie ze swoim oprawcą i zdana wyłącznie na łaskę anonimowego głosu z infolinii, rozpoczyna walkę z czasem, która od pierwszej do ostatniej minuty będzie napędzała całą fabułę. W A Sister Delphine Girard nieznośnie wysokie napięcie i groza sytuacji okazuje się bowiem wynikać z imponującej fuzji dwóch czynników: uciekającego bezpowrotnie czasu i klaustrofobicznej przestrzeni, która pozbawia bohaterkę możliwości ruchu. Takie rzeczy robił już między innymi Steven Knight z Tomem Hardym w filmie Locke, jednak kilkunastominutowa A Sister zawiera dodatkowy, ponadgatunkowy cel – przerywa milczenie w kwestii przemocy wobec kobiet, przypomina o poczuciu własnej sprawczości, o tym, jak należy reagować i uświadamia skalę problemu.

Saria, reż. Bryan Buckley, Matt Lefebvre

Wagę fabule filmu Bryana Buckleya i Matta Lefebvre nadaje to, że została oparta na faktach, na prawdziwej tragedii, która wydarzyła się przed trzema laty w dziecięcym domu opieki pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w San José, niedaleko stolicy Gwatemali. Doszło tam do pożaru, który wywołały same wychowanki zakładu w ramach protestu przeciwko wykorzystywaniu seksualnym, drastycznej „tresurze”, głodzeniu i przemocy stosowanej wobec nich przez personel. Zginęło 41 dziewcząt w wieku od 13 do 17 lat. Saria skupia się na skrótowej, niestety dość powierzchownej charakterystyce życia za kratami, dnia ogłoszenia protestu oraz rozpaczliwej, gorączkowej próby ucieczki grupy sierot.