Opinie |

Ośmiornica, rząd nastolatków i afera malarska. Gdzie zobaczyć dokumenty ubiegające się o Oscara? 16.02.2021

kadr z filmu "Ośmiornica, nauczycielka życia" / materiały prasowe

Wśród tytułów, które znalazły się na pierwszej shortliście Amerykańskiej Akademii Sztuki i Wiedzy Filmowej, figurują obrazy z Rumunii, Chin, Rosji i Włoch. 

W ubiegłym roku kapituła konkursowa zachwyciła się Amerykańską fabryką, która portretowała napięcie pomiędzy chińskim miliarderem otwierającym imperium przemysłowe w Ohio a jego pracownikami. Dwa lata temu postawiła na widowiskowe Free Solo poświęcone granicom ludzkiej wytrzymałości i ambicji, a jeszcze wcześniej po złotą statuetkę sięgnęli twórcy Ikara wnikliwie przyglądający się enigmatycznej aferze dopingowej.

Kto w tym roku sięgnie po statuetkę w kategorii Najlepszy Film Dokumentalny? Na nazwisko zwycięzcy przyjdzie czekać nam dłużej niż zazwyczaj, bo do końca kwietnia. Przesunięcie terminu gali sprzyja jednak nadrobieniu filmów, które znalazły się na ogłoszonej niedawno shortliście.

Spora część z nich (10 z 15) jest już dostępna polskim użytkownikom Apple TV+, Amazon Prime, HBO GO i Netfliksa. Przygotowaliśmy krótkie zestawienie wytypowanych przez jury nowości z całego świata, które udowadniają, że kino non-fiction nadal kipi od nieoczywistych konwencji, postaci i historii.

76 Days / reż. Weixi Chen, Hao Wu 

Tajemnicą poliszynela jest stwierdzenie, że kino żywo reaguje na zmieniającą się rzeczywistość. Nic dziwnego, że dokumentaliści nie mogli oprzeć się pokusie ukazania tego, jak wyglądały początki pandemii COVID-19. W najnowszej historii ze świecą szukać bowiem podobnego wydarzenia, które sparaliżowałoby świat na taką skalę. Weixi Chen i Hao Wu w swoim 76 Days portretują chiński Wuhan – miejsce, w którym po raz pierwszy wykryto wirusa i poinformowano o jego specyfice. Ich film nie jest jednak chronologicznym, wyzutym z emocji komunikatem, a próbą przyjrzenia się osobom bezpośrednio dotkniętym zarażeniami. Kamera duetu skoncentrowała się choćby na kobiecie błagającej o możliwość pożegnania z umierającym mężem, pielęgniarce oddającej osobiste rzeczy zmarłego pacjenta czy niespokojnym małżeństwie oczekującym przyjścia na świat potomka. 

Gdzie? Apple TV+

76 Days Trailer | MTV / autor: MTV Entertainment Studios

All In: The Fight for Democracy / reż. Lisa Cortes, Liz Garbus

Gdy cały świat był skupiony na walce z koronawirusem, Stany Zjednoczone przygotowywały się do jesiennych wyborów prezydenckich. Rywalizacja pomiędzy urzędującym Donaldem Trumpem a Joe Bidenem elektryzowała opinię publiczną od Waszyngtonu aż po Florydę. Lisa Cortes i Liz Garbus doskonale wyczuły ducha tamtego okresu, decydując się na premierę All In: The Fight for Democracy w połowie września, gdy polityka wychodziła ludziom nawet z lodówek. Ich film to opowieść o nadal pojawiającym się niebezpiecznym procederze, który grozi pluralizmowi opinii i demokracji w USA. Mechanikę tłumienia wyborców, któremu daleko do równości w głosowaniu, w produkcji przybliżają liczni eksperci, aktywiści i sami obywatele. 

Gdzie? Amazon Prime 

ALL IN: The Fight For Democracy – Official Trailer | Prime Video / autor: Amazon Prime Video

Boys State / reż. Amanda McBaine, Jessie Moss 

Z najwyższych szczebli polityki przenosimy się na jej peryferia, gdzie prężnie działają osoby chcące piastować wysokie stanowiska w przyszłości. Boys State Amandy McBaine i Jessiego Mossa, wielki zwycięzca ubiegłorocznego festiwalu w Sundance, w centrum akcji obsadziło bohatera zbiorowego. To ponad tysiąc nastoletnich chłopców z Teksasu, którzy przyjeżdżają na specjalny kurs szkoleniowy. Ich głównym wyzwaniem jest zbudowanie od podstaw fikcyjnego, reprezentatywnego rządu amerykańskiego. Tak rozumiane zawody w politykowaniu to dla nich okazja do poznania mechanizmów rządzących współpracą, władzą i rywalizacją. 

Gdzie? Apple TV+ 

Boys State | Official Trailer HD | A24 / autor: A24

Crip Camp / reż. James Lebrecht, Nicole Newnham 

Filmu Jamesa Lebrechta i Nicole Newnham to hołd złożony letniemu obozowi Camp Jened w stanie Nowy Jork, do którego co roku zjeżdżali niepełnosprawni młodzi wczasowicze z całych Stanów Zjednoczonych. Wakacyjna, niczym nieskrępowana aura i przyjazna atmosfera zachęcała do dyskusji i wymiany poglądów. Zasiało to u wielu z nastolatków ziarno aktywizmu i chęć zmiany zasad i praw panujących w mało do tej pory inkluzywnej Ameryce. Crip Camp to nie tylko żywy portret walki z przeciwnościami losu, ale i krok milowy w przełamywaniu wciąż powszechnego ableizmu. Wśród producentów wykonawczych dokumentu figurują Michelle i Barack Obama, dla których jego współtworzenie jest częścią szerszej umowy z Netfliksem. 

Gdzie? Netflix 

CRIP CAMP: A DISABILITY REVOLUTION | Official Trailer | Netflix | Documentary / autor: Netflix

Dick Johnson Is Dead / reż. Kirsten Johnson 

Życie Richarda Johnsona, optymistycznego, emerytowanego psychiatry mieszkającego w Nowym Jorku, nieuchronnie zmierza ku końcowi. Jego córka, ceniona dokumentalistka (autorka zdjęć do Citizenfour The Oath), postanowiła oswoić się z dojmująco przykrym faktem, jednak nie zamierzała popaść w ckliwy sentymentalizm. Oczyszczającym rozwiązaniem, które przygotuje ją na stratę, okaże się samo medium, czyli film. Kirsten wielokrotnie inscenizuje więc śmierć swojego ojca (z jego udziałem), balansując na granicy groteski, czarnego humoru i abstrakcji. Każe mu odegrać swój pogrzeb i wspólnie fantazjują o tym, w jaki sposób przekroczy on bramy nieba. Patchwork niekonwencjonalnych psychodram złożył się na poruszającą historię, w której życie i śmierć są bardzo bliskimi sąsiadami. 

Gdzie? Netflix 

Dick Johnson Is Dead | Official Trailer | Netflix / autor: Netflix

Kolektyw / reż. Alexander Nanau 

Filmy o rzetelnych, prawdomównych dziennikarzach, którzy nie boją się niewygodnych tematów i z chęcią wsadzają kij w mrowisko, wciąż nie tracą na popularności. W czasach, gdy media coraz częściej tracą na jakości w imię maksymalizacji zysków i tworzenia sensacji, produkcje pokroju Spotlight albo Wszystkich ludzi prezydenta przypominają, czym tak naprawdę jest czwarta władza. Do takich realizacji z pewnością należy też nagrodzony Europejską Nagrodą Filmową Kolektyw Alexandra Nanau. Reżyser przygląda się złożonemu śledztwu Cătălin Tolontana, dziennikarza rumuńskiego Gazette, który wspólnie ze swoim zespołem obnaża kolejne wady ojczystego systemu opieki zdrowotnej. Choć jego narracja jest pozbawiona zbędnych ozdobników, historię obserwuje się jak rasowy thriller o polityce, wszechobecnej korupcji i bezsilności. 

Gdzie? HBO GO 

Collective - Official Trailer / autor: Magnolia Pictures & Magnet Releasing

Malarka i złodziej / reż. Benjamin Ree 

Tytułowa bohaterka dokumentu Benjamina Ree, Barbara Kysilkova, pewnego dnia pada ofiarą kradzieży – znikają dwa jej obrazy wystawione w galerii. Choć sprawa szybko znajduje finał w sądzie, a wymiar sprawiedliwości staje na wysokości zadania, malarka nie żywi względem złodzieja negatywnych emocji. Wprost przeciwnie – kobieta jest zafascynowana osobowością przestępcy, który wyjął ponad dwieście mocowań, żeby wyciągnąć dzieła przytwierdzone do ram. Protagonistka postanawia spotkać się z mężczyzną i poznać jego motywację do działania, cos staje się zaledwie początkiem długoletniej, skomplikowanej relacji, pełnej emocji, zawodów i małych sukcesów. Norweski film był przedpremierowo prezentowany podczas zeszłorocznego festiwalu w Sundance, ale mieliśmy przyjemność oglądać go też we wrześniu w ramach wirtualnej odsłony Millennium Docs Against Gravity.

Gdzie? VOD.MDAG.PL

Millennium Docs Against Gravity Film Festival / autor: Malarka i złodziej (The Painter and the Thief) - trailer | 17. Millennium Docs Against Gravity

Ośmiornica, nauczycielka życia / reż. Pippa Ehrlich, James Reed 

Craig Foster jest znudzony obezwładniającą i momentami przygnębiającą rutyną i postanawia spróbować w swoim życiu czegoś nowego. Mężczyzna zaczyna samodzielnie nurkować w zimnych wodach Atlantyku na południowym skraju Afryki, co ma przynieść ukojenie dla skołatanych nerwów i poszerzyć jego horyzonty. Podczas jednej z eksploracji toni poznaje młodą ośmiornicę, która przez następne miesiące staje się jego codzienną przewodniczką po oceanicznym świecie. Film Pippy Ehrlich i Jamesa Reeda stanowi fascynującą opowieść o połączeniu człowieka z naturą, które może prowadzić do nieoczekiwanych przemian i uwrażliwiać. Produkcję jako pierwsi mogli zobaczyć widzowie festiwalu Millenium Docs Against Gravity. Niedługo potem Ośmiornica, nauczycielka życia zadomowiła się w katalogu popularnego serwisu streamingowego.

Gdzie? Netflix 

Ośmiornica, nauczycielka życia (My Octopus Teacher) - trailer | 17. Millennium Docs Against Gravity / autor: Millennium Docs Against Gravity Film Festival

Time / reż. Garrett Bradley 

Bradley, pierwsza w historii Afroamerykanka, która zdobyła główną nagrodę na ubiegłorocznym festiwalu w Sundance, przyjrzała się losom Sibil Fox Richardson – kobiety znanej także jako Rich Fox. Bohaterka ponad dwadzieścia lat temu stanęła ze swoim mężem na skraju przepaści finansowej i postanowiła obrabować okoliczny bank spółdzielczny. Przestępstwo nie uszło im na sucho – ona spędziła w więzieniu 3,5 roku, ale jego sąd skazał aż na 60 lat pozbawienia wolności. Reżyserka obdarzona dużą dozą empatii nie ocenia postępowania pary, ale koncentruje się na tym, jak wygląda codzienność jej stęsknionej protagonistki. Musi ona sama utrzymać dom i wychowywać dzieci, mając świadomość tego, że najprawdopodobniej już nigdy nie będzie mieszkać razem z ukochanym. 

Gdzie? Amazon Prime 

TIME – Official Trailer | Prime Video / autor: Amazon Prime Video
000 Reakcji

Publikował na łamach Krytyki Politycznej, Red Bull Muzyki, Gazety Magnetofonowej, Muno oraz innych magazynów zajmujących się kulturą. Szczególnie zainteresowany muzyką elektroniczną, kinem niezależnym, literaturą non-fiction i sztuką współczesną. Kiedy nie pisze, występuje w teleturniejach.

zobacz także

zobacz playlisty