Jan Mukułowski: produkcja w zgodzie z prawem15.04.2019

9 maja w ramach Papaya Films Academy odbędzie się kolejny warsztat Prawo dla twórców reklamowych. Najczęstsze problemy prawne i proponowanie rozwiązania. Spotkanie poprowadzi Jan Mukułowski – radca prawny i szef działu prawnego Papaya Films. Rozmawiamy z nim o najczęstszych problemach prawnych i praktycznym zastosowaniu tej dziedziny w produkcji filmowej.

Jak wyglądają prowadzone przez ciebie warsztaty w ramach Papaya Films Academy?

Podczas warsztatów w pierwszej kolejności omawiamy podstawowe pojęcia z zakresu prawa autorskiego, a następnie przechodzimy do najczęstszych problemów i mitów, które istnieją w branży reklamowej. Taka tematyka wymaga zagłębienia się nieco w teorię, ale równolegle staram się podawać jak najwięcej praktycznych przykładów. Chodzi o to, aby sprowadzić niejasne przepisy do możliwie spójnego, codziennego poziomu; pokazać ich praktyczne zastosowanie w branży filmowej i reklamowej.

Czy są jakieś błędy prawne, które powtarzają się nagminnie?

Tak, najczęściej pojawiają się problemy z błędnym definiowaniem czegoś jako „utwór”, a w konsekwencji z kwestią uzyskania praw i wybraniem właściwej stawki kosztów uzyskania przychodu. Niejasne są także możliwości wykorzystania cudzej twórczości na własny użytek. Ważna jest także umiejętność dobrego zastosowanie wiedzy w praktyce. Czasem np. zdarza się, że prawo jest po naszej stronie, ale lepiej zrewidować decyzję z uwagi na aspekty biznesowe. Podczas warsztatów będę mówić właśnie o podejściu, które w mojej ocenie warto stosować, aby utrzymać dobre relacje z klientem.

Z czego wynikają błędy w rozumieniu prawa?

Prawo z natury musi być spisane na pewnym poziomie ogólności. Nie da się w nim uwzględnić wszystkich przypadków. A zazwyczaj to właśnie te nieopisane dokładnie budzą najwięcej wątpliwości. Poza tym regulacje prawne nie nadążają za rozwojem technologicznym i kierunkami, w jakich zmierzają twórcy kultury. Ostatnio widać dużo takich nierówności. Ważna jest także konieczność powiązania przepisów różnych ustaw w całość  – w tym przypadku prawa autorskiego z przepisami dotyczącymi znaków towarowych i nieuczciwej konkurencji.

W oparciu o jakie przykłady omawiasz te kwestie?

Rozmawiamy głównie o sytuacjach związanych z branżą filmową i reklamową. Podczas ostatnich warsztatów sporą dyskusję wzbudził przykład sprawy związanej z wykorzystaniem w reklamie radiowej popularnego cytatu z filmu Seksmisja. Ocierała się ona o definicję utworu, granice wolności wypowiedzi i dobra osobiste. Pojawiają się także przykłady znanych dzieł sztuki, które nie zawsze są „utworami” w rozumieniu prawnym, czy sytuacje z życia codziennego. Jedna z nich to znana wśród prawników kontrowersyjna sprawa nagrobnego znicza, który sąd uznał właśnie za „utwór”, choć – jak słusznie zauważył prof. Ryszard Markiewicz w swojej książce Zabawy z prawem autorskim – znicz przypominał zwykły słoik. Analizujemy także plagiaty reklam, okładek czasopism i kwestie naruszenia praw autorskich w znanych hollywoodzkich filmach.

Jakie pytania trafiają do ciebie najczęściej?

Często spotykamy się z pytaniami związanymi z tzw. prawem panoramy. To potoczne określenie wyjątku w prawie autorskim, zezwalającego na wykorzystanie np. na zdjęciach i w filmach obiektów umieszczonych w przestrzeni publicznej bez konieczności uzyskania zgody ich twórców. To problematyczne, bo niektóre budynki stosują tzw. IP trolling, próbując chronić swoją rozpoznawalność za pomocą znaku towarowego. W praktyce może dojść jeszcze kilka innych okoliczności, które należy wziąć pod uwagę realizując zdjęcia na tle jakiegoś budynku – jak np. artystyczne oświetlenie, witryny sklepowe czy szyldy. Właśnie takie wątpliwości będę chciał rozwikłać na warsztatach.

Papaya Films Academy to autorski projekt edukacyjny z dziedziny organizacji produkcji, 
reżyserii, sztuki operatorskiej, fotografii. To teoria i praktyka podana w krótkiej, przejrzystej i warsztatowej formie, przeznaczona dla każdego kto chce doskonalić swoje umiejętności i dobrze poznać realia pracy w branży reklamowej. Harmonogram kolejnych warsztatów oraz informacje o biletach znajdziecie tutaj.