8 reżyserek, które zasłużyły w tym roku na nominację do Oscara15.01.2020

W ciągu ostatnich 12 miesięcy jedynie co dziesiąty ze 100 najlepiej zarabiających amerykańskich filmów został wyreżyserowany przez kobiety. I chociaż ten wynik nie powinien napawać przedstawicieli świata kina dumą (wszak dysproporcja płci nadal jest w tej profesji uderzająca), jest to na pewno krok w dobrą stronę. Od 2007 r. odsetek kobiet stojących za kamerą w najpopularniejszych filmach wahał się między 4,4 a 4,8 proc. – przybliżeniu na 20 męskich reżyserów przypadała więc tylko jedna kobieta. Aby to się zmieniło, Hollywood potrzebowało długich lat, bo dopiero niedawno, pierwszy raz w historii, naukowcy z USC Annenberg Inclusion Initiative (think tanku, którego celem są badania na temat różnorodności i inkluzywności w świecie mediów i rozrywki) byli w stanie zauważyć znaczącą zmianę w tym wyniku. W całym świecie kina widać znaki, że kobiety są coraz szerzej reprezentowane. W ramach produkcji stworzonych na potrzeby Netfliksa, na pięć filmów, jeden został wyreżysowany przez kobiety. A jeśli chodzi o seriale realizowane na potrzeby platformy, proporcja była jeszcze lepsza – 31% odcinków mogło pochwalić się reżyserką w napisach końcowych. I choć wszystko wydaje się zmierzać ku lepszemu, nie ma to przełożenia na nagrody przyznawane przez branże filmową. W niedawno ogłoszonych nominacjach do Oscarów w kategorii Najlepszy Reżyser zabrakło jakiejkolwiek kobiety, która mogłaby mieć szansę na wywalczenie statuetki. Dlatego przygotowaliśmy alternatywną listę najciekawszych, zasługujących na wyróżnienie reżyserek.

Mati Diop, Atlantics

Siostrzenica legendarnego Djibrila Diopa Mambety po raz pierwszy spróbowała swoich sił za kamerą w wieku 22 lat i nie potrzebowała wiele czasu, aby pokazać widzom i recenzentom swój kunszt. Mati przykuła uwagę krytyków w 2009 r. – wtedy jej krótki film „Atlantiques” zdobył nagrody filmowe zarówno w Europie, jak i w Stanach Zjednoczonych. Był to dokumentalny krótki metraż, w którym artystka podąża za dwójką senegalskich przyjaciół, gdy ci udają się w niebezpieczną podróż łodzią do Europy. Produkcja stała się podstawą do jej pełnometrażowego debiutu Atlantics. Film ten miał swoją premierę w trakcie zeszłorocznego festiwalu filmowego w Cannes i pozwolił Mati stać się pierwszą w historii czarnoskórą reżyserką, której dzieło było brane pod uwagę przy wręczaniu Złotej Palmy.

Olivia Wilde, Booksmart

Dotychczas znana głównie jako aktorka, Wilde zdecydowała się spróbować swoich sił jako reżyserka. Stworzyła licealną komedię, która zachwyciła recenzentów na całym świecie. Booksmart (w Polsce pod tytułem Szkoła Melanżu) miał swoją premierę w trakcie zeszłorocznego SXSW i z miejsca stał się hitem wśród młodych odbiorców. Krytycy i fani byli pozytywnie zaskoczeni tym, że skostniały gatunek komedii z nastolatkami w roli głównej jest w stanie zaoferować jeszcze coś świeżego i zabawnego. Film otrzymał jedną nominację do Złotych Globów, a praca Wilde pozwoliła jej wygrać Hollywood Breakthrough Director Award.

Greta Gerwig, Małe kobietki

Najbardziej znana z tej grupy artystka, której debiutancki Lady Bird pozwolił zdobyć pierwszą w karierze nominację oscarową – jako zaledwie piątej kobiecie w historii. Greta w swojej twórczości uwielbia opowiadać historię rozwoju i emocjonalnego dorastania, przy okazji prezentując swoje wyjątkowe poczucie humoru. Za kilka tygodni do polskich kin trafi jej kolejny film, Małe kobietki. Oparty na legendarnej powieści Louisy May Alcott projekt przekazuje klasyczną, ale zabawną historię potwierdzając, że istnieje sztuka, którą można z łatwością określić mianem ponadczasowej. Brak nominacji reżyserskiej dla Gerwig przy okazji tegorocznych Oscarów był jednym z największych zaskoczeń dla wielu krytyków i fanów. 

Josephine Mackerras, Alice

Podobnie jak w wypadku filmu Wilde, produkcja Mackerras, Alice, miała swój debiut w trakcie SXSW. W tym przypadku tematyka poruszana przez artystkę jest jednak o wiele bardziej złożona. W filmie reżyserka opowiedziała historię kobiety, która decyduje się zostawić swojego uzależnionego od narkotyków męża i zostać ekskluzywną dziewczyną do towarzystwa, żeby zapewnić sobie środki na opiekę nad swoim dzieckiem. Film, który został nakręcony przy minimalnym budżecie w intrygujący sposób podszedł do tematu pracowników seksualnych. Zamiast starać się opowiedzieć historię moralnego upadku, Alice pokazuje, że tego typu praca nie musi być powodem do wstydu.

Danielle Lessovitz, Port Authority

Po stworzeniu kilku interesujących krótkich form, zarówno jako reżyserka, jak i operatorka, pochodząca z San Francisco twórczyni zdecydowała się spróbować swoich sił z długim metrażem. Port Authority to wyprodukowana przez Martina Scorsese historia związku między młodym mężczyzną i 22-letnią transseksualną kobietą, która poznaje Nowy Jork. Film w fascynujący sposób przedstawiał ludziom świat ballroomowej sceny amerykańskiego miasta. Port Lessovitz w nonkomfornistyczny sposób opowiedziała historię o poszukiwaniu zrozumienia samego siebie i swojej seksualności. Jej projekt pozwolił reżyserce pojawić się na festiwalu filmowym w Cannes.

Lulu Wang, Kłamstewko

Zeszłoroczny debiut The Farewell (Kłamstewko) pozwolił jej wygrać nagrodę za najlepszą reżyserię na festiwalu w Sundance. Wyprodukowany przez A24 film opowiada historię opartą na życiu twórczyni. Fani legendarnego podcastu This American Life zresztą mogli się z nią zaznajomić już w 2016 r., gdy artystka opowiedziała o swoich osobistych przeżyciach w trakcie godzinnej audycji. Według recenzentów, Wang w wyjątkowy sposób umiała opowiedzieć historię rodziny, która w fascynujący sposób próbuje poradzić sobie z nadciągającą śmiercią bliskiej osoby. Była też w stanie w ujmujący i zrozumiały sposób przekazać nam głębię i złożoność relacji, jakie panowały w jej życiu. Film otrzymał dwie nominacje do Złotych Globów (wcielająca się w główną rolę Awkwafina wygrała w kategorii Najlepsza Aktorka w Musicalu lub Komedii).

Chinonye Chukwu, Clemency

Jej drugi w karierze film, Clemency, został zwycięzcą Głównej Nagrody Jury festiwalu Sundance. Chukwu była pierwszą czarnoskórą kobietą, która może poszczycić się tym wyróżnieniem. Clemency to przejmujący portret naczelniczki więzienia (w tej roli Alfre Woodard), która musi walczyć ze swoją etyką i emocjami w trakcie przygotowywania egzekucji. W swoim filmie Chinonye w wyjątkowo posępny sposób skupiła się na tych, którzy cierpią, będąc wykonawcami kar wydawanych przez obojętne państwo. Chukwu była reżyserką oraz scenarzystką projektu, i zarówno według Variety, jak i amerykańskiego Vogue'a jest jedną z najciekawszych twórczyń nowej fali.

Pippa Bianco, Share

Kolejna przedstawicielka A24, której debiut reżyserski jest rozszerzoną wersją krótkiego metrażu. Jej 13-minutowy film Share z 2015 r. wygrał nagrodę za Najlepszy Film Krótkometrażowy w Cannes. Artystka po sukcesie oryginału zdecydowała rozwinąć scenariusz szorta i stworzyć z niego pełnometrażowe projekt. W Share poznajemy historię nastolatki, która musi poradzić sobie z następstwami filmiku, jaki trafił do sieci po nocy, której nie pamięta. Przez lata Bianco uczyła się i próbowała swoich sił w różnych rolach w świecie sztuki. Studiowała na ASP malarstwo i fotografię, ale czuła, że potrzebuje działać w świecie, w którym sztuka jest rezultatem zaangażowania kilku twórców. Po współpracy z m.in. Verą Farmigą i Bradenem Kingiem artystka zdecydowała się spróbować swoich sił w kinie. I wyszło jej to na dobre. Po stworzeniu Share reżyserka miała również okazję wyreżyserować odcinek jednej z najciekawszych produkcji zeszłego roku – serialu Euforia.