Kultowe dokumenty o skateboardingu, które zainteresują każdego09.06.2020
Moda na deskorolkę co jakiś czas wraca do łask filmowców, a szeroka grupa widzów coraz częściej śledzi losy ludzi, którzy całe swoje nastoletnie życie poświęcili kickflipom, hardflipom i masie innych trików. Mid90s Jonah Hilla, Skate Kitchen czy serial Betty Crystal Moselle to tylko niektóre przykłady fabularnych produkcji z ostatnich lat opowiadających o nastoletnich problemach przez pryzmat deskorolki. Nie każdy jednak wie, że skateboarding przez lata kwitł na równie podatnym gruncie kina dokumentalnego. Z tego właśnie powodu wybieramy dokumenty, które warto zobaczyć – zarówno dla samych popisów żywych legend deskorolki, jak i dla zawartych w nich opowieści o poszukiwaniu wolności i lekarstwa na bolączki życia codziennego.
Jutro albo pojutrze (2018), reż. Bing Liu
Kapitalnie opowiedziana historia o tym, że życie boli bardziej niż zdarte na betonie łokcie. O grupie chłopaków z Illinois, dla których najtrudniejszym do opanowania trikiem pozostaje widmo unoszącej się nad nimi dorosłości. W Jutro albo pojutrze mamy więc do czynienia nie tylko z portretem zgranej paczki przyjaciół, których w dzieciństwie mocno związała wspólna miłość do deski, ale przede wszystkim z obrazem egzystencjalnej beznadziei panującej w niedużym amerykańskim mieście. Zack, Keir i stojący za kamerą Bing wspólnie rozdrapują zarówno te stare, jak i świeże rany. Mierzą się z dorastaniem w cieniu miejsca pozbawionego zawodowych perspektyw, podziałów rasowych i rodzicielskiego zaniedbania, któremu trudno stawić czoła. Tym samym obraz, który po pierwszych wzmiankach w prasie zapowiadał się na gratkę dla hermetycznego środowiska ludzi zarażonych bakcylem skateboardingu, okazał się wielowymiarową opowieścią coming-of-age o nieporównywalnym do niczego bagażu emocjonalnym, w której – niczym w lustrze – przejrzeć może się dosłownie każdy.
Film dostępny w serwisie vod.pl.
Dogtown and Z-Boys (2001), reż. Stacy Peralta
Zaczęło się od serii artykułów Dogtown Chronicles na łamach magazynu Skateboarder autorstwa Craiga Stecyka III, który jako pierwszy udokumentował grupę nastolatków z dzielnicy Dogtown w Venice Beach. W połowie lat 70. kolektyw Z-Boys był traktowany jako lokalna sensacja, szybko jednak przeobraził się w kulturowy fenomen, dzięki któremu jazda na desce stała się w Stanach Zjednoczonych sportem niemal narodowym, a następnie rozprzestrzeniła się na cały świat. Wszystko dlatego, że ci ludzie wypracowali niepojęty, ekstremalny jak na tamten czas styl jazdy, wykraczający poza ówczesne wyobrażenia o możliwościach, jakie daje deskorolka. Kiedy przydomowe baseny zostały osuszone w wyniku rekordowych upałów panujących w Kalifornii, chłopaki z Z-Boys wskoczyli do nich na deskach i wtedy też ewidentnie zredefiniowali pojęcie skateboardingu. To, co osiągali, było przez prasę określane mianem „sportowego strumienia świadomości”, „symbolem (pop)kulturowej rewolucji” i wreszcie „archetypem współczesnego skateboardingu, który wyraźnie wyprzedził swoją epokę”. W skład Z-Boys wchodzili m.in. Jay Adams, Shogo Kubo, Bob Biniak, Peggy Oki, sam reżyser Stacy Peralta i wreszcie Tony Alva. Ten ostatni stał się w oczach kolejnych pokoleń skaterów supergwiazdą, ikoną, posiadaczem boskich przymiotów, który ukształtował generację Tony’ego Hawka i Steve’a Caballero.
Film dostępny na YouTubie.
Bones Brigade: An Autobiography (2012), reż. Stacy Peralta
Kolejny dokument z cyklu must-watch, który wyszedł spod ręki Stacy’ego Peralty. Tym razem poświęcony dekadzie lat 80. i nieprzeciętnie utalentowanym skaterom z ekipy Bones Brigade. Co ciekawe, załoga ta została w 1979 r. powołana do życia przez samego Peraltę we współpracy z Georgem Powellem, którzy postanowili skompletować pod jednym szyldem najbardziej obiecujących skaterów świata i popchnąć ich w stronę zawodowstwa. Cel został osiągnięty, a w środowisku grupa ta zaczęła uchodzić za skateboardowy odpowiednik The Beatles. Nic dziwnego, na pokładzie znaleźli się wówczas najlepsi z najlepszych: Tony Hawk, którego szalona „900” uznawana jest za kamień milowy w jeździe na deskorolce, Mike McGill – pomysłodawca „McTwista”, Rodney Mullen, człowiek, który wyniósł ollie na wyższy level i położył podwaliny pod kickflipa, a także Tommy Guerrero, Alan Gelfand, Lance Mountain i Steve Caballero. Film Peralta to zatem opowieść dla wszystkich zajawkowiczów, którzy chcą zajrzeć za kulisy tych wszystkich innowacyjnych dokonań legendarnej brygady, ale jednocześnie uniwersalna historia o ludziach, dla których kawałek deski pokrytej papierem ściernym stał się nadzieją na wyrwanie się z trudnych domów, wyzwolenie z oków prozy życia oraz przepustką do osiągnięcia osobistej pełni i wyrażenia siebie.
Film dostępny w iTunes.
Video Days (1991), reż. Spike Jonze
To 23-minutowe wideo sprzed prawie 30 lat należy dziś uznać za dzieło prekursorskie, fundamentalny punkt odniesienia dla kolejnych pokoleń, jeden z najbardziej wpływowych tytułów o skateboardingu w historii. Film ten określił standardy kręcenia dzieciaków wykonujących triki na desce na następne dekady, o jego legendarnym statusie świadczy również fakt, że z perspektywy czasu można go traktować jako swoistą kronikę początku lat 90. Za kamerą Spike Jonze, reżyser z wizją kina absolutnie nieszablonowego, który kilka lat później nakręcił tak wyjątkowe rzeczy, jak Adaptację czy Być jak John Malkovich. Przed obiektywem piątka wybitnych skaterów z Kalifornii: Mark Gonzales, Rudy Johnson, Guy Mariano, Jordan Richter oraz Jason Lee, który swą osobowością przykuł uwagę Kevina Smitha i rozpoczął pod jego skrzydłami karierę aktorską. Najważniejsze jednak pozostaje to, co ta piątka wyczyniała wówczas na deskach. Skomplikowane ewolucje, sekwencje, grindy i slide’y na rampach, poręczach i krawężnikach. Flipy, graby i manuale na kalifornijskich ulicach, parkingach i szkolnych dziedzińcach. A to wszystko w towarzystwie kapitalnej ścieżki dźwiękowej z Black Flag, Dinosaur Jr i funkowym War na czele. Video Days to kwintesencja skateboardingu rozumianego jako określony styl życia.
Film dostępny na Vimeo.
King Skate (2018), reż. Šimon Šafránek
Choć film Šimona Šafránka wygląda na klasyczną opowieść o jeżdżeniu na desce, w rzeczywistości jest raczej filmem o tym, jak grupa dzieciaków w ponurej socjalistycznej Czechosłowacji próbowała zbudować namiastkę normalności. W kraju, w którym nikt nie słyszał o skateboardingu, ktoś jednak pewnego dnia wpadł na pomysł, by cztery krążki hokejowe i kawałek sklejki połączyć w jedną całość. Tym samym Czesi w gruncie rzeczy wymyślili jazdę na desce na nowo, sami odkrywali, co można na niej zrobić, reguły zabawy ustalili inaczej niż Amerykanie i kompletnie po swojemu. Kickflipa czy boardslide zastąpiły cudaczne akrobacje, skoki wzwyż, slalomy między przeszkodami oraz liczne, niepodobne do niczego dyscypliny. Šafránek posiłkując się unikatowymi archiwaliami, przekonuje, że kolosalne różnice w tym, jak wyglądał skateboarding za Oceanem i w krajach bloku wschodniego były jednak tylko pozorne. Tak naprawdę zawsze i wszędzie chodziło o jedno – o możliwość ruchu i odkrywania nowych rzeczy, które pod dosłownie każdą szerokością geograficzną i w każdych okolicznościach dają to samo poczucie wolności, są identycznym parasolem ochronnym, formą ucieczki i ratunkiem przed zbliżającą się dorosłością.
Film dostępny w serwisie Aerovod.
Stoked: The Rise and Fall of Gator (2002), reż. Helen Stickler
Wielkie odkrycie festiwalu w Sundance, film okrzyknięty przez amerykańską krytykę przypowieścią o ciemnej stronie amerykańskiego snu. Helen Stickler wzięła pod lupę wzloty i upadki Marka „Gatora” Rogowskiego, który w latach 80. i 90. należał do elity zrzeszającej najbardziej charyzmatycznych, ekstrawaganckich i związanych zawodowymi kontraktami skaterów za oceanem. Przez lata był twarzą marki Vision Street Wear, stał się częstym gościem stacji MTV, uchodził za niewiarygodnie utalentowanego człowieka, ale przy tym naznaczonego dozą szaleństwa, która pod koniec lat 80. pociągnęła go na samo dno. W 1989 r. tuż po zawodach w RFN pod wpływem potężnej dawki alkoholu i narkotyków wyskoczył z drugiego piętra hotelu, kilka lat później dobrowolnie zgłosił się na policję, gdzie przyznał się do gwałtu i makabrycznego morderstwa przyjaciółki swojej dziewczyny. Gator został uznany przez sąd za osobę niebezpieczną dla społeczeństwa, 6 marca 1992 r. usłyszał wyrok dożywotniego pozbawienia wolności. Film Stickler to dogłębne studium zachłyśnięcia się sławą, fantastyczny obrazek epoki i portret człowieka strąconego z piedestału. W ubiegłym roku Gator starał się o zwolnienie warunkowe po dwudziestu ośmiu latach odsiadki. Gavin Newsom, gubernator stanu Kalifornia, odrzucił jego prośbę.
Film można obejrzeć na YouTubie.
Learning to Skateboard in Warzone (If You're a Girl) (2019), reż. Carol Dysinger
Grupa dziewczynek trzyma pod pachą deskorolki, zagryzają wargi, bawią się kauczukowymi kółkami, by w końcu wykonać rajd między ciasno ustawionymi pachołkami. Na pierwszy rzut oka mógłby to być pierwszy lepszy obóz sportowy w dowolnym miejscu w Stanach Zjednoczonych. Tymczasem okazuje się, że wszystkie noszą burki pod kaskami, a ich skatepark schowany jest za wysokim murem w strawionej wojną stolicy Afganistanu. Opatrzony wnikliwym, społecznym komentarzem dokument Carol Dysinger skupia się zatem na życiu w Kabulu, czyli miejscu, które według ubiegłorocznego raportu fundacji Thomson-Reuters Afganistan, pozostaje w czołówce najgorszych krajów do życia dla kobiet. Sytuacja Afganek od lat naznaczona jest wykluczeniem z życia publicznego, przemocą domową, przymusowymi małżeństwami i tak zwanymi „zabójstwami honorowymi”. Światełkiem nadziei w tym ciemnym tunelu zdaje się organizacja Skateistan, która poprzez naukę jazdy na deskorolce pomaga swoim podopiecznym w budowaniu pewności siebie i odkrywaniu własnych zainteresowań. „Ten film jest moim listem miłosnym dla afgańskich dziewcząt, które pod skrzydłami ludzi dobrej woli nabierają odwagi do tego, by z uniesioną w górę pięścią móc powiedzieć: »zobaczcie, stoję tutaj przed wami, jestem w stanie przeskoczyć tę rampę i nie tylko. Nie próbujcie mnie powstrzymać« – mówiła Dysinger, odbierając w tym roku Oscara dla najlepszego krótkometrażowego filmu dokumentalnego.
zobacz także
- Daj mi więcej: od gotowych na wszystko groupies do followersów z Instagrama
Trendy
Daj mi więcej: od gotowych na wszystko groupies do followersów z Instagrama
- 7 gier na 7 nadchodzących miesięcy
Opinie
7 gier na 7 nadchodzących miesięcy
- Lady Gaga w roli zimnokrwistej pani Gucci. Obejrzyj nowy zwiastun dramatu Ridleya Scotta
Newsy
Lady Gaga w roli zimnokrwistej pani Gucci. Obejrzyj nowy zwiastun dramatu Ridleya Scotta
- Twórca „Czarnobyla” stworzy serial na bazie postapokaliptycznej gry „The Last Of Us”
Newsy
Twórca „Czarnobyla” stworzy serial na bazie postapokaliptycznej gry „The Last Of Us”
zobacz playlisty
-
03
-
Cotygodniowy przegląd teledysków
73
Cotygodniowy przegląd teledysków
-
05
-
Nowe utwory z pierwszej 10 Billboard Hot 100 (II kwartał 2019 r.)
15
Nowe utwory z pierwszej 10 Billboard Hot 100 (II kwartał 2019 r.)