10 razy większy od Wielkiego Kanionu. Zobacz pierwsze zdjęcia marsjańskiego Valles Marineris 07.01.2021

Choć dokumentacja pozaziemskiego rowu zdaje się już kompletna, naukowcy wciąż nie potrafią jednoznacznie określić, jaka jest geneza jego powstania.

Świat nauki wie o nim od początku lat 70., gdy natknęła się na niego bezzałogowa sonda Mariner 9. Znalezisko od razu wzbudziło duże zainteresowanie, imponując swoją wielkością. Valles Marineris, bo tak nazwano kanion, znajduje się na południe od równika i sąsiaduje z Tharsis, czyli największą wyżyną wulkaniczną na Czerwonej Planecie. Ma długość ok. 5000 km, szerokość 200 km i głębokość sięgającą nawet 11 km. Kilkukrotnie przekracza tym samym wymiary największej tego typu formacji na Ziemi, czyli Wielkiego Kanionu zlokalizowanego w amerykańskim stanie Arizona. 

Choć fakt jego istnienia nie jest dla astronomów niczym nowym, temat Valles Marineris w ostatnich dniach znów pojawił się na tapecie. Uniwersytet w Arizonie udostępnił zdjęcia wykonane przez ultraczułą aparaturę znaną jako HiRISE (High Resolution Imaging Science Experiment). W 2005 roku umieszczono ją na pokładzie sondy Mars Reconassaince Orbiter po to, żeby dokumentowała atmosferę planety, istniejące pod jej powierzchnią akweny oraz najciekawsze zjawiska naturalne. Ujęcia pozaziemskiego kanionu robią wrażenie – kosmiczne ukształtowanie terenu mogłoby śmiało posłużyć za scenografię futurystycznego filmu sci-fi. 

Co ciekawe, mimo szczegółowej dokumentacji, jaką uzupełniają fotografie HiRISE, specjaliści wciąż nie potrafią wyjaśnić, jak doszło do stworzenia Valles Marineris. Hipoteza zakładająca, że w procesie tym kluczową rolę odegrała woda, jest konsekwentnie obalana, chociaż Europejska Agencja Kosmiczna nie wykluczyła jej w stu procetach. Najczęściej utrzymuje się, że kanion stanowi duże tektoniczne pęknięcie w skorupie marsjańskiej. Inna teoria zakłada, że został utworzony przez erupcję lawy wypływającej ze zbocza wulkanu Pavonis Mons.