Ogłoszono finalistów XI edycji Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego za reportaż literacki16.04.2020

Do ostatniego, trzeciego etapu konkursu zakwalifikowało się 5 książek, w tym dwie napisane przez polskie autorki. Laureata lub laureatkę nagrody poznamy w maju.

Wśród finalistów znaleźli się: debiutująca książkowo dziennikarka Joanna Gierak-Onoszko, reporterka Katarzyna Kobylarczyk (po raz drugi w finale), szwedzki dziennikarz Lars Berge, ukraiński pisarz Artem Czech i Salwadorczyk Óscar Martinez. Jury XI edycji Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego, które z konieczności obradowało w tym roku online, wybrało następujące książki:

• Lars Berge, Dobry wilk. Tragedia w szwedzkim zoo, ze szwedzkiego przeł. Irena Kowadło-Przedmojska, wyd. Czarne, Wołowiec 2019

Historia tragicznego wypadku, który wydarzył się w szwedzkim Kolmården – największym ogródzie zoologicznym w krajach skandynawskich. W czerwcu 2012 r. wilki, wizytówka Kolmården, zagryzły tam swoją opiekunkę Karolinę. Kraj pogrążył się w szoku. Autor, Lars Berge, postanowił poznać wszystkie okoliczności wypadku. Im bardziej zagłębiał się jednak w dowody, tym trudniej było mu zrozumieć, co właściwie poszło nie tak – czy zawiniły zwierzęta, człowiek czy procedury.

• Artem Czech, Punkt zerowy, z ukraińskiego przeł. Marek S. Zadura, wyd. Warsztaty Kultury, Lublin 2019

Interesująca relacja z wojny na wschodzie ukrainy – szczera, bezstronna i niepozbawiona humoru i dystansu. Oparta na opisach absurdów wojny, w której nie ma opisów patosu i bohaterstwa. „Punkt zerowy to pierwsza linia frontu, ale też stan totalnego wyzerowania świadomości – wyzbycia się myśli, uczuć, pragnień, zależności i złudzeń” – można przeczytać na stronie wydawnictwa.

• Joanna Gierak-Onoszko, 27 śmierci Toby’ego Obeda, wyd. Dowody na Istnienie, Warszawa 2019

Obalenie mitu o Kanadzie idealnej, europejskiego snu i mody na kraj pozbawiony problemów. Autorka reportażu, Joanna Gierak-Onoszko, spędziła w Kanadzie dwa lata, gruntownie badając to, co ukryto pod pierwszą, reprezentatywną warstwą. To historia o obalaniu pomników bohaterów i przede wszystkim wstrząsająca relacja z odbieraniu dzieci rodzicom.

• Katarzyna Kobylarczyk, Strup. Hiszpania rozdrapuje rany, wyd. Czarne, Wołowiec 2019

Podróż po Hiszpanii szlakiem umarłych, zamordowanych i zaginionych; widziana oczami rodzin, które zarówno szukają swoich bliskich, jak i tych, którzy nie chcą wracać do smutnych wspomnień. Osiemdziesiąt lat po zakończeniu wojny domowej Hiszpania wciąż nie wie, co zrobić z ciałami ofiar. Rodziny szukają ich dopiero od niedawna – w ciągu ostatnich kilkunastu lat hiszpańskie organizacje pozarządowe otwarły siedemset czterdzieści anonimowych mogił i ekshumowały ponad dziewięć tysięcy ciał cywilów zamordowanych przez nacjonalistów. Nikt tak naprawdę nie wie jednak, ile jeszcze jest takich grobów.

• Óscar Martinez, Bestia. O ludziach, którzy nikogo nie obchodzą, z hiszpańskiego przeł. Tomasz Pindel, wyd. Post Factum Sonia Draga, Katowice 2019

Opowieść o nielegalnych imigrantach – z Salwadoru, Hondurasu czy Gwatemali – którzy tysiącami uciekają przed gangami, przemocą i biedą do Stanów Zjednoczonych. Wędrują przez Meksyk pieszo, ale też busami i pociągami na gapę. Padają przy tym ofiarami okrutnych napadów, porwań, gwałtów i morderstw., w które zamieszane są kartele narkotykowe i przestępczy świat Meksyku.

Istniejąca od stycznia 2010 r. Nagroda im. Ryszarda Kapuścińskiego jest formą wyróżnienia książek reporterskich, które podejmują ważne problemy współczesności, zmuszają do refleksji, pogłębiają wiedzę o świecie innych kultur. Nagroda od lat wspierana przez m.st. Warszawę, to również forma uhonorowania mieszkającego przez ponad 60 lat w stolicy Ryszarda Kapuścińskiego, wybitnego reportera, dziennikarza, publicysty i poety, najczęściej – obok Olgi Tokarczuk i Stanisława Lema – tłumaczonego polskiego autora.

W tym roku Gala Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego, na której poznamy Laureata Nagrody, odbędzie się online.

(Główna ilustracja to kadr z opartego na książce Ryszarda Kapuścińskiego filmu Jeszcze dzień życia – stylizowanej na komiks animacji z elementami dokumentalnymi, za której produkcja stoi polskie studio Platige Image)